گُلی که تخت جمشید را نابود می‌کند!

    •••••  ﺳﻪشنبه ۰۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ — ۱۴:۳۲ کد مطلب : 157202/a   

گروه گردشگری خبرگزاری تحلیل ایران: بنای تخت جمشید همواره در طول دوره‌های مختلف در خطر تهدیدات طبیعی و انسانی قرار داشته است.پدیده هایی نظیر گلسنگ نیز یکی از خطراتی است که نقوش این بنای جهانی را با خطر زوال و محو شدن رو به رو کرده است.

هرچند از سال‌های گذشته اقداماتی برای پاک کردن این گلسنگ‌ها شده است ولی این خطر رفع نشده و همچنان وجود دارد و این نگرانی را ایجاد کرده که نقش برجسته‌های تخت جمشید را نابود کند.

 گلسنگ، به رویش غیرقابل کنترل بر روی آثار صخره‌ای گفته می شود و به بیان ساده موجودی زنده است. برخلاف تصور نه قارچ است و نه گیاه بلکه ترکیبی از نوعی قارچ و جلبک است که باعث تراوش مواد شیمیایی می‌شود که متصاعد شدن آن برروی سنگ‌ها و آثار باستانی و تاریخی، نفوذ این مواد شیمیایی برروی بافت سنگ را افزایش می‌دهد و یک روند فرسایش را برای سنگ ایجاد خواهد کرد. در تخت جمشید این گلسنگ‌ها در نقش و نگارها، کتیبه ها و خطوط میخی رشد کرده و بسیار نگران کننده است.

  از 20 سال پیش، ‌شناسایی گلسنگ‌ها در آثار تاریخی آغاز شد. به واسطه اقلیم متنوع ایران قطعاً نوع گلسنگ‌ها نیز متفاوت خواهد بود. ابتدا 65 نوع گلسنگ در ایران شناسایی شد و حالا بیش از 500 و تا 700 نوع گلسنگ بنا به شرایط آب و هوایی در ایران و برروی سنگ‌ها، شناسایی شده که رشد می‌کنند.

مدیر پایگاه میراث‌جهانی تخت جمشید از فعال بودن کارگاه‌های پاکسازی گل سنگ‌ها در مجموعه جهانی تخت جمشید خبر داد و گفت: «گلسنگ‌ها یکی از مهمترین عوامل آسیب‌رسان در بناهای تاریخی به‌خصوص آثار سنگی محسوب می‌شوند و عملیات پاکسازی گل سنگ‌ها در مجموعه جهانی تخت جمشید به صورت کارگاه و توسط تیمی از کارشناسان حفاظت و مرمت انجام می‌شود و همچنان ادامه دارد.

علیرضا عسکری یادآور شد: پایگاه تخت جمشید از 17 سال پیش تا کنون مطالعات بسیار گسترده‌ای در خصوص نوع و روش‌های پاکسازی گلسنگ‌ها آغار کرده است و این مطالعات با همکاری مراکز بین المللی و مراکر تخصصی ایرانی همچنان در حال انجام است.»

شهرام رهبر کارشناس مرمت تخت جمشید هم در این رابطه به خبرنگار فارس گفت: پدیده گلسنگ تنها مختص به ایران نیست و در کل جهان آثار تاریخی سنگی با این مشکل روبرو هستند. از بین بردن گلسنگ‌ها کار بسیار پیچیده‌ای است مخصوصاً در نقاطی که دارای نقوش برجسته هستند کار دشوار تر هم می‌شود و نمی‌شود گلسنگ‌ها را به صورت یک دفعه پاک کرد.

وی ادامه داد: از سال 1390 هیأتی متشکل از کارشناسان ایرانیT ایزمئو که یکی از معتبرترین موسسات در زمینه میراث فرهنگی است و دانشگاه بولونیا تشکیل شد، تست‌های مختلفی تا 1397 گرفته شد. از سال 1398 مرمتگران بدون مرز به ایران آمدند و با هیأت ایرانی شروع به کار کردند. دو کاخ مجموعه تخت جمشید به نام‌های کاخ شورا دروازه شرقی و پلکان جنوبی کاخ تچر که آثار گلسنگ زیادی داشتند طی چند مرحله با اسپری گلسنگ‌ زدا پاکسازی انجام گرفت.