به گزارش تحلیل ایران یکی از پیش‌نیازهای مهم برای ساخت مسکن، زمین است و در حال حاضر نیز به گفته کارشناسان، حدود 70 درصد از قیمت مسکن مربوط به زمین است، به همین دلیل وزارت راه و شهرسازی در دولت سیزدهم با شروع طرح نهضت
ملی مسکن به سرعت پیگیر تامین زمین برای ساخت 4 میلیون مسکن شد.همچنین در طرح نهضت ملی مسکن تصمیم گرفته شد در شهرهایی که مشکل تامین زمین وجود ندارد، خانه‌های ویلایی ساخته شود، طبیعتا برای ساخت واحدهای ویلایی به زمین بیشتری نیاز است، اما
دولت مصمم بود تا ساخت این نوع خانه‌ها که هم سرعت تکمیل بیشتری دارند و هم برای زندگی مناسب‌تر‌ند، در کشور افزایش دهد.
با وجود این، مخالفان همواره کمبود زمین در کشور را به عنوان مانعی برای اجرای افقی‌سازی و ساخت خانه‌های یک طبقه عنوان می‌کنند. این در حالی است که 15 درصد از مساحت کشور قابلیت سکونت دارد و برای ساخت خانه‌های ویلایی تنها 2 درصد از این میزان
کفایت می‌کند.البته در 3 سال اخیر برخی از نهادها با افقی‌سازی مخالفت می‌کردند و اجازه الحاق زمین به شهرها و توسعه شهرها را نمی‌دادند.
اما با وجود همه سنگ‌اندازی‌ها، در حال حاضر «زمین» برای ساخت واحدهای نهضت ملی مسکن به میزان قابل قبولی تامین شده است و به نوعی یک رکورد محسوب می‌شود.در همین خصوص فرشید ایلاتی، کارشناس حوزه مسکن در گفت‌وگو با خبرنگار
فارس، با اشاره به آمار و ارقام اعلامی در بحث تامین و واگذاری زمین اظهار داشت: مقایسه‌ای بین مسکن مهر و نهضت ملی مسکن انجام شده است که نشان می‌دهد مجموع واگذاری‌های طرح مسکن مهر حدود ۸۰۰۰ هکتار بوده است؛ اما آن چیزی که در طرح نهضت ملی مسکن اعلام شده است حدود
۵۷ هزار هکتار تا حدود ۷۰ هزار هکتار است.
با پیگیری‌های شهید رئیسی ذهنیت‌ها در مورد افقی‌سازی تغییر کرد
به گفته ایلاتی الحاق زمین یک بحث فنی دارد که شورای عالی معماری و شهرسازی باید ضوابط شهرسازی را بر روی این زمین‌ها اعمال کند تا این زمین‌ها به محدوده‌های شهری ملحق بشوند. اما اینکه این زمین‌ها آماده شوند و پروژه‌های مسکونی روی آنها تعریف
شود ممکن است یک مقداری زمان ببرد.این کارشناس مسکن با اشاره به رویکرد این دولت در الحاق و واگذاری زمین و نیز توسعه افقی بیان کرد: به نظر می‌رسد دولت توانسته است به این رویکرد جامعه عمل بپوشاند. در محدوده خیلی از شهرها و روستاها زمین‌های
جدیدی برای ساخت و ساز آماده شده است؛ بنابراین از این جهت به نظر من دولت وقت کارنامه قابل قبولی می‌گیرد.
ایلاتی با بیان اینکه موانع زیادی در راه تامین زمین وجود داشته است، گفت: این موانع به این موضوع برمی‌گردد که نگاهی در کشور حداکثر استفاده از زمین و توسعه عمودی به جای توسعه افقی را پیشنهاد می‌کند، در اوایل در بدنه خود دولت مخالفت‌هایی وجود داشت
و مقاومت‌های زیادی می‌شد؛ اما پیگیری‌هایی که وزیر راه و شخص رئیس‌جمهور فقید داشتند این موضوع کاملاً شکسته شد و این ذهنیت‌ها عوض شد و الان به نظر می‌رسد که کار برای ادامه و ساخت پروژه‌های جدید آماده شده است.
ادامه معماری و شهرسازی فعلی تلف‌کردن منابع و فرصت است
وی با انتقاد از شیوه و مدل شهرسازی و معماری فعلی عنوان کرد: زمین‌های جدیدی که در حال اضافه‌شدن به شهرها و روستا هستند، باید موضوع شهرسازی و معماری در آنها در دستور کار قرار بگیرد و نباید به هیچ وجه اجازه بدهیم که به سبک و سیاق سابق در چند
دهه گذشته امتداد پیدا کند.این کارشناس مسکن ادامه داد: حتی باید این اتفاق بیفتد که یک خط فرضی رسم کنیم؛ معماری و شهرسازی ما بعد از طرح نهضت ملی مسکن یک نقطه عطفی در زمین‌های جدید داشته باشد و این برای مردم قابل لمس باشد که یک نگاه جدیدی
در حوزه معماری شکل گرفته است.ایلاتی بیان کرد: در این زمین‌هایی که با این موانع و مخالفت‌هایی که وجود داشته، تامین شده است اگر همین معماری و شهرسازی فعلی و منظر شهری ادامه پیدا کند، به نظر می‌رسد که منابع خود را تلف کرده‌ایم. حتماً باید
دقت کنیم که الگوهای جدید معماری و شهرسازی در زمین‌های جدید رعایت شود.وی با بیان اینکه دولت چهاردهم باید در ادامه تلاش‌های دولت سیزدهم، بر الگوهای معماری ایرانی_اسلامی تاکید کند، گفت: ما باید شاهد یک سبک جدید از شهرسازی و معماری در ایران
باشیم و یک نگاه تمدنی را در بحث توسعه افقی شهرها دنبال کنیم.
این کارشناس حوزه مسکن در مورد میزان زمین مورد نیاز برای کل نهضت ملی مسکن اظهار کرد: پیش‌بینی شده است در قالب شهرهای جدید ساحلی ۳۵ تا ۴۰ هزار هکتار اضافه شود. در یکسری نقاط جدید هم قرار است شهرهای جدیدی احداث شود که در مجموع حدود ۱۵۰ هزار
هکتار می‌رسد و این کفاف ۴ میلیون مسکنی که دولت وعده داده است را خواهد داد.ایلاتی ادامه داد: حدود ۷۰ درصد از این موضوع محقق شده است و دولت چهاردهم باید آن ۳۰ درصد باقیمانده را تکمیل کند و بتواند ساخت ۴ میلیون مسکن را در کشور تمام کند.