به گزارش تحلیل ایران ، هر هفته دانستنی های حقوقی را منتشر می‌کند، در هفته‌های گذشته به موضوعات اجاره آپارتمان، تصرف عدوانی و جای پارک خودرو و غیره پرداخته شد، این هفته به جرم توهین و دانستنی های آن می‌پردازیم.
جرم توهین چیست؟
جرم توهین از لحاظ لغتی از ریشه وهن و به معنای نسبت دادن یک امر به شخصی بوده به نحوی که عرفا به خفیف شدن و کسر شان وی منتهی شود.
به عبارت ساده تر فحاشی و توهین به معنی به کار بردن عبارات و الفاظی است که اهانت آمیز محسوب میشود؛ مثل فحاشی و یا رفتارهای نامناسب همچون پرت کردن آب دهان و غیره به دیگری که همگی در عرف جامعه اهانت آمیز به حساب می آیند.
عناصر تشکیل دهنده جرم توهین چیست؟
جرم توهین به مانند تمامی جرایم از سه عنصر قانونی، مادی و روانی تشکیل شده است.
در زیر به بررسی عناصر ذکر شده می‌پردازیم:
عنصر قانونی
جرم فحاشی و توهین ماده 608 قانون مجازات اسلامی است.
مطابق این ماده توهین به اشخاص از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ نامناسب و رکیک در صورتی که موجب حد قذف نباشد جزای نقدی درجه شش خواهد داشت.
گفتنی است؛ میزان جزای نقدی درجه 6 نیز بر اساس ماده 19 قانون مجازات اسلامی از ۶۰ میلیون ریال تا ۲۴۰ میلیون ریال است.
اما باید بگویبم عنصر مادی جرم فحاشی و توهین همان تحقق عملی فعل وهن آور و فحاشی و استفاده از الفاظ نامناسب به هر نحو و شکلی است.
عنصر معنوی و روانی
دیگر گزاره جرم توهین است به این معنی که شخص مرتکب دارای سونیت کیفری باشد در واقع شخص مرتکب بایستی با قصد و سونیت اضرار و تحقیر کردن غیر اقدام به استفاده از الفاظ توهین آور کند.
مجازات جرم توهین
برای بررسی کردن مجازات جرم توهین و فحاشی باید به این موضوع توجه کنیم که توهین و فحاشی به صورت کلی به دو دسته ساده و مشدد تقسیم میشود.
توهین ساده
: نوعی از توهین و فحاشی است که طرف مقابل یعنی شخصی که به ایشان اهانت میشود از اشخاص عادی جامعه بوده و در واقع دارای مقام و سمت خاصی نباشد.
توهین مشدد
: همانطور که احتمالا تاکنون متوجه شده اید توهین و فحاشی از نوع مشدد به توهینی گفته میشود که طرف مقابل یا شخصی که مورد توهین قرار گرفته دارای مقام و سمت خاصی است لذا به اعتبار همین منصب و جایگاه توهین به این قبیل افراد مجازات سنگین تری در پی دارد مانند توهین
به سران سه قوه و کارمندان دولت.
لازم به ذکر است به موجب ماده 609 قانون مجازات اسلامی هر فردی با توجه به سمت، یکی از روسای سه قوه مقتته قضایی و مجریه یا معاونان رئیس جمهور یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا نمایندگان مجلس خبرگان یا هر یک از اعضای شورای نگهبان یا قضات یا اعضای
دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه ها و موسسات و شرکت های دولتی و شهرداری ها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین کند به چهل و پنج روز تا سه ماه حبس و یا تا ۷۴ ضربه شلاق و یا ۳ میلیون تا ۲۵میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد.
لازم به توضیح است که قانونگذار چند شرط را برای تحقق جرم موضوع این ماده لازم دانسته است.
لذا چنانچه شروط مذکور محقق نشود مجازات موضوع این ماده منتفی و مرتکب به کیفر جرم توهین و فحاشی ساده محکوم خواهد شد.
این شروط به شرح ذیل است:
یکی از این شروط علم و آگاهی مرتکب به منصب و جایگاه اشخاص مذکور در ماده است یعنی باید بداند فردی که به آن توهین می کند دارای منصب است.
بنابراین چنانچه مرتکب بدون اینکه بداند طرف مقابل سمت خاصی دارد نسبت به ایشان فحاشی و توهین کند به مجازات مذکور در این ماده محکوم نمی شود.
از دیگر شروط مذکور در این ماده این است که طرف مقابل در حال انجام وظیفه باشد و یا توهین و فحاشی به دلیل انجام وظیفه ایشان صورت گرفته باشد.
بنابراین درصورتی که ۲ شرط بالا حاضر نباشند مرتکب به مجازات جرم توهین و فحاشی ساده محکوم میشود.
فحاشی و توهین به مقام رهبری و امام خمینی «ره» چه حکمی دارد؟
مطابق ماده 514 قانون مجازات اسلامی هر شخصی که به حضرت امام خمینی «ره»، بنیانگذار جمهوری اسلامی و مقام معظم رهبری به نحوی از انحاء اهانت کند به حبس از ۶ ماه تا ۲سال محکوم میشود.
در این ماده صرف اینکه مرتکب بداند و آگاه باشد که طرف مقابلش اشخاص مذکور در این ماده است به مجازات مندرج در این ماده محکوم خواهد شد
.
طبق ماده 262 قانون مجازات اسلامی هر کس پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم و یا هر یک از انبیاء عظام الهی را دشنام و ناسزا دهد یا قذف کند ساب النبی است و به اعدام محکوم میشود اما این نکته در اینجا دیده خواهد شد که قذف هر یک از ائمه معصومین علیهم السلام
و یا حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها یا دشنام و ناسزا به ایشان در حکم سب نبی است.
قانونگذار برای افراد مرتکب موضوع این ماده مجازات بسیار شدیدی در نظر گرفته است.
همچنین این ماده شمول گسترده ای دارد و هر کس به هر نحوی به اشخاص موضوع این ماده توهین و فحاشی نماید سب النبی شناخته شده و مجازان ایشان اعدام است.
اهانت به مقدسات چه حکمی دارد؟
مطابق ماده 513 قانون مجازات اسلامی هر کس به مقدسات اسلام و یا هر یک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین (ع) یا حضرت صدیقه طاهره (س) اهانت کند اگر مشمول حکم ساب النبی باشد اعدام خواهد شد و در غیر این صورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم میشود.
نکته قابل ذکر در این ماده اشاره قانونگذار به مقدسات صرفا دین اسلام است، بنابراین چنانچه شخصی به مقدسات ادیان دیگر نظیر مسیحیت توهین کند مشمول جرم موضوع این ماده نمی‌شود و مجازاتی ندارد.
مجازات فحاشی ناموسی در ملا عام چیست؟
ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی در خصوص مجازات فحاشی ناموسی در مکان‌های عمومی و احکام مربوط به آن، این گونه توضیح داده است که اگر کسی به شخص دیگری توهین کند، چه با استفاده از الفاظ رکیک و یا فحاشی، در صورتی که این اقدام منجر به حد قذف نشود، مرتکب به مجازات
شلاق تا ۷۴ ضربه یا جریمه نقدی از پنجاه تا یک میلیون ریال محکوم خواهد شد.
یاد آور می شود توهین و فحاشی به دیگران می‌تواند در حد قذف قرار گیرد. این موضوع در مورد افرادی است که با رفتار توهین‌آمیز به طرف مقابل خود، اقدام به نسبت زنا یا لواط می‌کنند. در چنین شرایطی، باید چهار نفر عادل که شاهد این اتفاق بوده‌اند، در حضور قاضی شهادت
بدهند یا در سایر موارد، شخص توهین‌کننده باید در چهار جلسه به انجام این کار اقرار کند. اگر تمام شرایط برای رسیدن به حد قذف برقرار باشد، حکم فحاشی ناموسی برای شخص متهم، ۱۰۰ ضربه شلاق خواهد بود.
چگونه از فرد فحاش شکایت کنیم؟
اولین گام در ارائه شکایت از جرم فحاشی، تهیه یک شکوائیه برای جرم توهین است که باید در دفتر خدمات قضایی ثبت و به دادسرا ارسال شود.
پس از ثبت شکایت توهین و ارسال پرونده به شعبه دادسرا، دادسرا با بررسی موضوع پرونده، در صورت تشخیص جرم توهین، قرار جلب به دادرسی صادر می‌کند و پس از تایید دادستان و صدور کیفرخواست، پرونده به دادگاه ارجاع می‌یابد. روند صدور حکم مجازات اعاده حیثیت نیز به همین
صورت انجام میشود.
در مرحله بعد، قاضی زمان رسیدگی را تعیین می‌کند که توسط سامانه ثنا به طرفین ابلاغ میشود. سپس جلسات رسیدگی دادگاه آغاز میشود و قاضی به پرونده توهین به ادله شاکی و مشتکی عنه رسیدگی می‌کند.
در صورتی که تشخیص به ارتکاب جرم توسط متهم دهد، حکم فحاشی ناموسی را صادر می‌کند.
حکم محکومیت توهین حداکثر تا بیست روز در دادگاه تجدیدنظر استان قابل تجدیدنظرخواهی بوده و حکم دادگاه تجدیدنظر قطعی خواهد بود.