روایت همایون رحیمیان از شروط خوانندگان برای ارکستر ملی

نعیمه صفری تبار
    •••••  ﺳﻪشنبه ۱۰ مهر ۱۴۰۳ — ۱۱:۳۹ کد مطلب : 165467/a   
به گزارش تحلیل ایران مهمترین تفاوت ارکستر سمفونیک با ارکستر ملی، تفاوت در ساختار و ماهیت است.این تفاوت در دو بخش و به‌صورت کلی وجود دارد: ساختار سازبندی (نوع سازها) و ساختار قطعات اجرایی؛ ارکسترسمفونیک همان‌طور که از نامش پیداست دارای بافتی است که از سازهای سمفونیک تشکیل شده که هم از نظر صدادهی و هم از نظر قدمت و منشأ پیدایش سازها، می‌شود گفت حالت جهانی پیدا کرده‌اند و دیگر مختص به یک کشور خاص نیستند. قطعاتی که این ارکستر اجرا می‌کند نیز جهانی شده‌اند و معمولاً نام آهنگساز اهمیت دارد تا نام کشوری که آهنگساز در آن به دنیا آمده است.
 
درصورتی‌که در ارکستر ملی یک کشور مثل ارکستر ملی ایران، بافت سازها ترکیبی از سازهای ایرانی و سازهای سمفونیک است و قطعاتی که در این ارکستر اجرا می‌شود نیز قطعات آهنگ‌سازان ایرانی و با ساختار موسیقی ایرانی است.در پی مصاحبه هفته گذشته خبرگزاری فارس با علی رهبری و انتقاد از شرایط موسیقی ارکسترال ایران، برای پیگیری موارد گفته شده سراغ همایون رحیمیان، رهبر ارکستر ملی ایران رفتیم.
همایون رحیمیان رهبر ارکستر ملی درباره وضعیت ارکسترهای موسیقی گفت: اجرای ارکسترهای ملی و سمفونیک به‌صورت پروژه‌ای است. در سال تاریخی برای اجرای ارکستر ملی و ماه دیگر برای ارکستر سمفونیک مشخص می‌شود؛ ۱۰ تا ۱۲ روز از ماه به صورت گردشی برای تمرین و اجرای هرکدام از ارکسترها برنامه‌ریزی می‌شود. نوازنده‌ها به هر دو گروه برای حجم‌دهی به ارکستر کمک می‌کنند. وی درباره لزوم توجه به موسیقی اقوام در ارکستر ملی خاطرنشان کرد: ما نیاز به ارکسترهای بیشتر داریم.
 
می‌توانیم ارکستر سازهای ملی داشته باشیم که همه سازها بومی باشند. ما در حال حاضر در ارکستر ملی می‌توانیم از تار، سنتور و قانون استفاده کنیم. ممکن است ساختار کلاسیک داشته باشیم اما نوازندگان دوتار، کمانچه و نی هم به ما کمک می‌کنند و قطعات ایرانی اجرا می‌کنیم.رحیمیان ادامه داد: به طور مثال آقای حشمت سنجری کاری را با عنوان سوئیت ایرانی نوشتند که خیلی هم اجرا می‌شود اما فرم ارکستر متفاوت است یا کارهای آقای خالقی؛ این‌ها موسیقی ایرانی هستند اما سبک اجرای آن‌ها متفاوت است. بعضی از این‌ها شاید ساز ایرانی نداشته باشند و از سازهای کلاسیک استفاده شوند اما جز موسیقی ایرانی محاسبه می‌شوند که خیلی باوقار هستند.
 
«ما با تیم خودمان، اجرای موسیقی اقوام خواهیم داشت.» رحیمیان در توضیح این بخش می‌گوید: به‌احتمال خیلی زیاد پس از اجرای مهرماه ارکستر ملی، ما کنسرت موسیقی اقوام را با همین تیم خواهیم داشت.وی با اشاره به بزرگترین مشکل ارکستر ملی اظهار کرد: اصل ماجرای ما، عدم همکاری خواننده‌هاست. خواننده‌ها درگذشته با ما همکاری داشتند اما الان به‌سختی این کار را انجام می‌دهند. این عزیزان فعالیت کردند، جیبشان پر پول شده و دیگر با ارکستر ملی همکاری نمی‌کنند و می‌گویند برای ما صرف ندارد. به طور مثال ما در سالن رودکی نهایتاً می‌توانیم ۶۰۰ تا ۷۰۰ بلیت بفروشیم اما خواننده‌ها از ما دستمزدهایی را می‌خواهند که ما از پس آن بر نمی‌آییم. این افراد که فعالیتشان گرفته، کارشان را با ارکستر ملی آغاز کردند اما دیگر با ارکستر ملی همکاری نمی‌کنند.رحیمیان با اشاره به لزوم اجرای بین‌المللی ارکستر ملی گفت: باید برنامه‌ریزی شود و ارکستر ملی به‌صورت بین‌المللی اجرا داشته باشد. برای ارکستر سمفونیک نمی‌شود برای خارج از کشور برنامه‌ریزی کرد چون از این لحاظ آن‌ها غنی هستند و شاید کسی مشتاق به تماشای ارکستر سمفونیک ما نباشد، مگر اینکه خود ایرانیان این کار را انجام دهند. اما ارکستر ملی نیاز به این کار دارد البته بحث‌های ریشه‌ای دارد و نیاز به بودجه است. ما حتی پیشنهاد اجرا در شهرهای مختلف را دادیم اما می‌گویند باید اسپانسر داشته باشیم. در کشور ما پول و بودجه برای گروه‌ها گرفتاری ایجاد می‌کند. اواخر مهرماه ارکستر ملی اجرا خواهد داشت.
 
وی در ادامه تصریح کرد: با اشاره به برنامه بعدی ارکستر ملی یادآور شد: تمامی اهالی موسیقی آماده اجرا هستند اما اتفاقات غیرمنتظره که رخ می‌دهد و اجراها را عقب می‌اندازد باعث می‌شود به‌خوبی نتوانند برنامه‌ریزی داشته باشند. ارشاد شهر ساری ارکستر ملی را برای سه‌شنبه دعوت کرده بود تا به اجرا بپردازند اما با اتفاقی که رخ داد این اجرا به تعویق افتاد. ۲۷ و ۲۸ مهرماه برنامه ارکستر ملی در تهران است که به دلیل نبود خواننده این اجرا به احتمال زیاد بی‌کلام خواهد بود. ارکستر سمفونیک قطعات کلاسیک تمام دنیا را انتخاب و اجرا می‌کنند اما ما مشکلات خاص خود را داریم.رهبر ارکستر ملی اظهار کرد: ما از آقای اصفهانی برای ارکستر ملی دعوت کردیم اما با ایشان به مشکل خوردیم. چند بار صحبت کردیم اما می‌گویند می‌خواهند کارهای پاپ بخوانند و دیگر علاقه‌ای به اجرای کارهای قدیمی خود ندارند. نظرشان این بود تا ارکستر ملی بنوازد و ایشان کارهای پاپ خود را اجرا کنند اما خوب ما این امکان را نداریم. بنده با موسیقی پاپ مشکل ندارم اما نه در قالب ارکستر ملی. تفکر و فرم دید خوانندگان ما تغییر کرده است. تعدادی از تیتراژهایشان را هماهنگ کردیم تا اجرا کنند اما فرم این آثار ضبطی است. اگر این آثار بخواهد اجرا شوند باید تنظیم و نوشته شود که امکانش فراهم نیست.