پایان دو دهه بنگاه‌داری بانک‌ها فرا می‌رسد؟

    •••••  یکشنبه ۲۷ آبان ۱۴۰۳ — ۱۳:۴۵ کد مطلب : 167573/a   
به گزارش تحلیل ایران؛ خیلی وقت است که سخنرانی‌ها، همایش‌ها و میزگرد‌های حوزه بانکی کشور یک پای ثابت دارد «موضوع بنگاه‌داری بانک‌ها». بنگاه‌هایی که برخی با ربط و برخی بی‌ربط به فعالیت اصلی بانک‌ها هستند. صنعت ساختمان، مال سازی و مجتمع‌سازی، تجارت و بازرگانی، گردشگری و زیارت، پتروشیمی، پالایشگاه، صنعت سنگ و سیمان، صنایع فلزی، خودرو، نیروگاه، صنعت نساجی و صنایع نرم‌افزاری، بیمه، شرکت کارگزاری و بسیاری حوزه‌های دیگر که بانک‌ها یا شرکت‌های اختصاصی با مالکیت صددرصد برای آنها دارند یا سهام‌دار عمده شرکت‌های بزرگ این حوزه‌ها هستند.دهه ۸۰ را می‌توان آغاز مسیری دانست که بانک‌ها به این حوزه‌ها وارد شدند و برای بنگاه‌داری خیز برداشتند؛ چرا که از این زمان بانک‌های خصوصی در ایران شروع به فعالیت کردند و از آن زمان رقابت بانک‌ها برای تشکیل شرکت‌های متعدد و حضور در فعالیت‌های اقتصادی فراهم شد.
 
حالا هر کدام از بانک‌ها چندین شرکت‌ دارند که هر کدام نیز دارای زیر مجموعه‌های مختلف هستند و در برخی موارد حتی اسم آن‌ها تنها در یک کلمه تفاوت دارد.آش بنگاه‌داری بانک‌ها اما زیادی شور شده است به طوری که صدای رئیس کل بانک مرکزی را هم درآورده است. رئیس کل بانک مرکزی سال گذشته در نشست با مدیران عامل بانکها گفت که «در مواردی برخی بانک‌ها ۵ لایه بنگاه می‌زنند که این کار نظارت را سخت می‌کند و فساد افزایش می‌یابد.»
 
اگر به سهامداران شرکت‌هایی همچون میدکو (شرکت توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه)، فولاد مبارکه اصفهان، شرکت معدنی و صنعتی گل‌گهر و شرکت معدنی و صنعتی چادرملو که جزء بزرگترین شرکتهای بورسی به حساب می‌آیند نگاهی بیندازیم رد پای بانک‌ها را در ترکیب سهامداران آن‌ها خواهیم دید.
فقط نیمی از سهام میدکو متعلق به یک بانک خصوصی است که البته از طریق سه شرکت زیر مجموعه خود این میزان سهام را خریداری کرده است. هرچند در نگاه اول اگر کسی اطلاعی از مالکیت این سه شرکت نداشته باشد متوجه سهامداری بانک نخواهد شد.بر اساس جزء "1-3" بند " ط" تبصره "16" قانون بودجه سال 1402، بانک مرکزی مکلف به انتشار اطلاعات مربوط به مالکیت بیش از 20 درصد سهام شرکت‌ها یا سایر اشخاص حقوقی بانک‌ها و موسسات اعتباری غیر بانکی شده است.آمارهای خرداد ماه امسال بانک مرکزی نشان می‌دهد یک بانک خصوصی موسس ۲۳ شرکت و با مالکیت بیش از ۲۰ درصد سهام آن‌ها است. در حالی که همین شرکت‌ها نیز زیر مجموعه‌های دیگری دارند که تعداد شرکت‌های این بانک خصوصی را به بیش از ۱۰۰ شرکت می‌رساند.
با وجود این به گفته وزیر اقتصاد امسال سال آخر بنگاه‌داری بانک‌ها خواهد بود چراکه دوره بنگاه‌داری بانک‌ها گذشته است و از سال آینده بانک مرکزی و وزارت اقتصاد به طور جدی پیگیر خروج بانک‌ها از بنگاه‌داری خواهند بود.