حفاظت از محیط زیست با استمرار نهضت ملی مسکن

به گزارش تحلیل ایران ، طرح نهضت ملی مسکن، حلقه مفقوده سیاست‌های حفظ محیط‌زیست و زمین‌های کشاورزی است. با الحاق مدیریت‌شده زمین‌های تأییدشده در مناطق مختلف کشور، افراد به‌جای تصرف، از مجرای قانونی زمین دریافت خواهند کرد؛ بنابراین انگیزه افراد بومی یا سودجو برای تصرف اراضی ملی یا تغییر کاربری غیرمجاز اراضی کشاورزی کاسته خواهد شد.

حفظ اراضی جنگل‌های آمازون از طریق واگذاری حق بهره‌برداری زمین به مردم جنگل آمازون به‌عنوان بزرگ‌ترین جنگل بارانی جهان با مساحت بالغ بر ۶۷۰ میلیون هکتار، همواره با مشکل اساسی جنگل‌زدایی مواجه بوده است؛ به‌نحوی‌که از سال ۱۹۷۸ تا ۲۰۱۷، بیش از ۷۵ میلیون هکتار از آمازون ویران شده است.

از اساسی‌ترین دلایل جنگل‌زدایی می‌توان به چهار عامل دامداری، توسعه زیربنایی، سدسازی و کشاورزی‌های کوچک‌مقیاس اشاره کرد. دولت‌ها به‌خصوص دولت برزیل برای کاهش این معضل چهار راهکار ۱) واگذاری حق بهره‌برداری زمین به مردم بومی، ۲) افزایش نظارت بر جنگل‌ها، ۳) توسعه و اصلاح قوانین و مقررات و ۴) تعیین مناطق حفاظت‌شده را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

حفاظت ۷ برابری از جنگل‌های آمازون با واگذاری حق بهره‌برداری زمین به مردم در این راستا، محمدحسین امیدوار، کارشناس سیاست‌گذاری مسکن معتقد است که از میان راهکارهای فوق هرچند واگذاری حق بهره‌برداری زمین به مردم بومی یک راهکار غیرمستقیم محسوب می‌شود اما بر اساس داده‌های چندین مطالعه، تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش جنگل‌زدایی داشته است.

وی می‌گوید: از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۲ میزان جنگل‌زدایی در جنگل‌های در اختیار مردم بومی ۱ درصد، اما در قسمت‌های خارج از اختیار آن‌ها ۷ درصد بوده است؛ چرا که با افزایش تعلق خاطر مردم به محیط پیرامونی، امکان بهره‌مندی از ظرفیت‌های مردمی افزایش‌یافته و پیاده‌سازی قوانین و مقررات مربوطه را تسهیل کرده است.

ضرورت بهره‌مندی از سیاست واگذاری حق بهره‌برداری زمین به مردم در کشور در ایران هرچند راهکارهای سه‌گانه ۱) تعیین مناطق حفاظت‌شده، ۲) افزایش نظارت بر جنگل‌ها و ۳) توسعه و اصلاح قوانین و مقررات به طور نسبی در حال پیگیری هستند اما به موفقیت چشمگیری دست نیافته‌اند.

بر اساس آمار قوه قضاییه، اکثر پرونده‌های فعال قضایی با موضوع املاک یا مسائل حول زمین هستند؛ لذا راهکار واگذاری حق بهره‌برداری زمین به مردم اهمیت یافته و نیاز به‌رسمیت‌شناختن مردم و واگذاری زمین به آن‌ها ضروری است.

از سوی دیگر درصورتی‌که افراد دارای مالکیت یا حق بهره‌برداری زمین در چارچوب قوانین و مقررات نباشند، تعلقی نیز نسبت به منابع طبیعی یا محیط‌زیست نخواهند داشت؛ لذا به‌صورت کنترل نشده و خارج از ضوابط قانونی از آن‌ها بهره‌برداری کرده یا به تخریب آن می‌پردازند؛ لذا طرح نهضت ملی مسکن، با الحاق زمین برای طرح‌های مسکونی به‌خصوص در روستاها، می‌تواند بخشی از حلقه مفقودهٔ سیاست‌های حفظ اراضی کشاورزی را با تأمین مسکن در چارچوب ضوابط قانونی به‌خصوص تبصره ۲ ماده ۹ قانون جهش تولید مسکن مبنی بر حفظ اراضی کشاورزی را بر عهده بگیرد.

بنابراین در اجرای طرح نهضت ملی مسکن و در راستای اجرای مواد ۷ و ۹ قانون جهش تولید مسکن؛ باتوجه‌به ظرفیت‌های قانونی مبنی بر حفظ اراضی کشاورزی و واگذاری زمین به‌صورت اجاره ۹۹ساله به مردم، نه‌تنها زمینهٔ تأمین مسکن مردم فراهم خواهد شد، بلکه اراضی کشاورزی و محیط‌زیست نیز حفظ شده و از تخریب آن جلوگیری می‌شود.