به گزارش تحلیل ایران:
رهبر معظم انقلاب: «مذاکرهی با آمریکا هیچ تأثیری در رفع مشکلات کشور ندارد؛ این را باید ما درست بفهمیم. اینجور به ما وانمود نکنند که اگر نشستیم پشت میز مذاکره با آن دولت، فلان مشکل یا فلان مشکل حل میشود؛ نخیر، از مذاکرهی با آمریکا هیچ مشکلی حل نمیشود. دلیل:
تجربه. ما در دههی ۹۰ نشستیم حدود دو سال با آمریکا مذاکره کردیم ــ البتّه آمریکا تنها نبود؛ چند کشور دیگر هم بودند، لکن محور آمریکا بود، عمدتاً آمریکا بود ــ دولت آن روز ما نشست مذاکره کرد، رفتند، آمدند، نشستند، برخاستند، مذاکره کردند، گفتگو کردند، خندیدند،
دست دادند، رفاقت کردند، همهکار کردند، یک معاهدهای هم تشکیل شد؛ در این معاهده، طرف ایرانی خیلی هم سخاوت به خرج داد، خیلی امتیاز داد به طرف مقابل، امّا همان معاهده را آمریکاییها عمل نکردند؛ همین شخصی که حالا الان سر کار است، این معاهده را پاره کرد؛ گفت پاره
میکنم و کرد؛ عمل نکردند. قبل از این هم که او بیاید، همانهایی که این معاهده با آنها انجام گرفته بود به معاهده عمل نکردند؛ معاهده برای این بود که تحریمهای آمریکا برداشته بشود، [امّا] تحریمهای آمریکا برداشته نشد.
در مورد سازمان ملل هم یک استخوانی لای زخم گذاشتند که مثل تهدیدی همیشه بالای سر ایران وجود داشته باشد. این معاهده، محصول مذاکرهای است که به نظرم دو سال ــ یا بیشتر یا کمتر ــ طول کشید. خب این تجربه است دیگر؛ از این تجربه استفاده کنیم. مذاکره کردیم، امتیاز
دادیم، کوتاه آمدیم، امّا نتیجهای را که مقصودمان بود به دست نیاوردیم؛ همین معاهده را هم با همهی این نقصهایی که داشت، طرف مقابل باز خراب کرد، نقض کرد، پاره کرد. با یک چنین دولتی مذاکره نباید کرد؛ مذاکره کردن عاقلانه نیست، هوشمندانه نیست، شرافتمندانه نیست.»
۱۴۰۳/۱۱/۱۹
بازگشت به غنیسازی
قصه پروندهی هستهای ایران باز میگردد به دو دهه پیش. از همان زمانی که دولت محمد خاتمی در راستای اعتمادسازی و شفافسازی فعالیتهای هستهای، حاضر به پذیرش چند توافقنامه با اروپاییها تحت عنوان (تهران، سعدآباد و پاریس) شد که به تدریج فعالیتهای مرتبط با غنیسازی
اورانیوم در ایران به طور داوطلبانه به حالت تعلیق در آمد. اما این توافقها دیری نپایید و اروپاییها تحت تاثیر فشارهای آمریکا که در آن مقطع در مذاکرات هستهای با ایران حضور نداشت، از تعهدات خود بر اساس متن بیانیههای مذکور سرباز زدند.
این تعلیق اگرچه دو سال ایران را عقب نگه داشت اما تجربهای شد تا بفهمیم «با تعلیق غنیسازی، امید همکاری از طرف شرکای غربی مطلقاً وجود ندارد.» ۱۳۹۲/۰۸/۱۲ این بخش از قصه مذاکرات این «فایده را برای ما داشت که معلوم شد با عقبنشینی، با تعلیق غنیسازی، با عقب
افتادن کار، با تعطیل کردن بسیاری از کارها مشکل حل نمیشود؛ طرف مقابل دنبال مطلب دیگری است.» ۱۳۹۲/۰۸/۱۲
ایران نیز در پاسخ تأسیسات مجتمع تحقیقاتی هستهای نطنز را نیز فک پلمب کرد و فعّالیّتهای هستهای از سر گرفته شد که این فعالیتها در دوران احمدی نژاد سرعت گرفته و از آن سو تهدیدات و تحریمهای غرب در سطح بینالملل علیه ملت ایران مضاعف شد.درست در زمانی که ایران
از مرزهای فنآوری هستهای به ویژه دستیابی به سوخت ۲۰ درصد عبور میکرد و بر تعداد سانتریفیوژها افزون میشد قطعنامههای سریالی از طرف غرب بر ملت ایران تحمیل میگشت اما ایران ذرهای توقف نداشت.
از پیام آمریکا تا نشانههای بدعهدی
این وضعیت ادامه داشت تا اینکه در انتهای دولت دهم، آمریکا با یک واسطه به ایران پیغام داد که ما علاقهمندیم مسئلهی هستهای را با ایران حلّوفصل کنیم و تحریمها را هم برداریم. «دو نقطهی اساسی در حرف او وجود داشت: یکی اینکه گفت ما ایران را بهعنوان یک قدرت
هستهای خواهیم شناخت؛ دوّم اینکه گفت ما تحریمها را در ظرف ششماه بتدریج برمیداریم. بیایید بنشینید مذاکره کنید.» ۱۳۹۴/۰۴/۰۲ بدینترتیب مذاکرات با احتیاط و نگاه شکآلود به آمریکا و به امید «توافق خوب» ۱۳۹۴/۰۴/۰۲ آغاز شد. با انتخاب حسن روحانی به عنوان دولت یازدهم
رویکرد جدیدی از سوی جمهوری اسلامی ایران در بررسی موضوع هستهای پیش گرفته شد. اگرچه مذاکرات قبل از انتخابات دوره یازدهم آغاز شده بود اما آقای روحانی با این شعارها که «آمریکا کدخدا است» و «اگر با آمریکا ببندیم راحتتریم» با وعده رفع تحریمها از طريق مذاکره روی
کار آمد.
رهبر انقلاب نیز از دولت روحانی همچون دولتهای پیشین حمایت کردند و هنگامی که با اصرار بر مذاکرهی مستقیم با آمریکا از طریق وزرای خارجه مواجه شدند، ضمن ابراز این مطلب که به مذاکرات خوشبین نیستند فرمودند: «تلاشی که دولت محترم و مسئولین کشور [در مذاکرات هستهای]
دارند انجام میدهند، ما موافقیم. یک کاری است، یک تجربهای است، احتمالاً یک اقدام مفیدی است؛ این کار را انجام بدهند، اگر نتیجه گرفتند که چه بهتر، امّا اگر نتیجه نگرفتند، معنایش این باشد که برای حلّ مشکلات کشور بایستی کشور روی پای خودش بایستد. این توصیهی قبلی
خودمان را باز هم تکرار میکنیم: به دشمنی که لبخند میزند، اعتماد نکنید.» ۱۳۹۲/۰۸/۱۲
مذاکرات در نیویورک و سپس در ژنو پیگیری شد تا اینکه بامداد ۳ آذر خبر توافق اولیه ایران و ۱+۵ با عنوان برنامه اقدام مشترک به عنوان تیتر اول رسانهها منتشر شد. بر اساس توافق اولیه ژنو، ایران متعهد شد که برخی از فعالیتهای هستهای خود را در طول مدت مذاکرات به
حالت تعلیق درآورد. در مقابل، گروه ۱+۵ و شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز ملزم بودند که اجرای تحریمهای یکجانبه و چندجانبه علیه ایران را متوقف سازند. مذاکرات برای ادامه مباحث و دستیابی به توافقی جامع، از بهمن ۱۳۹۲ در شهر وین از سر گرفته شد. این نشستها و مذاکرات
به مدت دو سال به طول انجامید. در این مدت رهبر انقلاب به طور مستمر روند مذاکرات را مورد بررسی و نظارت قرار داده و با تبیین نقاط قوت و ضعف آن، جامعه را نسبت به ابعاد مختلف این فرایند آگاه میساختند.
روزشمار مذاکرات در سال ۹۳ نشان از افت و خیز بسیار در این موضوع دارد و اختلافات میان طرفین مذاکره، گاهی چنان بالا میگرفت که علنا بحث از شکست در مذاکرات مطرح میشد. اما سرانجام در ۲۳ تیر ۱۳۹۴ تصویب شد. اندکی قبلتر از آن رهبر انقلاب در دیدار با مسئولان نظام
تأکید کردند: «بنده تصریح میکنم، تحریمهای اقتصادی و مالی و بانکی، چه آنچه به شورای امنیّت ارتباط پیدا میکند، چه آنچه به کنگرهی آمریکا ارتباط پیدا میکند، چه آنچه به دولت آمریکا ارتباط پیدا میکند، همه باید فوراً در هنگام امضای موافقتنامه لغو بشود.» ۱۳۹۴/۰۴/۰۲