ماشاو»: میراث شوم بن‌گوریون برای رهایی اسرائیل از انزوا

    •••••  شنبه ۲۳ فروردین ۱۴۰۴ — ۰۹:۱۷ کد مطلب : 174772/a   

به گزارش تحلیل ایران ، «آژانس توسعه بین‌المللی اسرائیل»، معروف به ماشاو (MASHAV)، که در سال 1958 تحت نظر وزارت امور خارجه این رژیم تأسیس شد، ظاهراً با هدف به اشتراک گذاشتن دانش و فناوری در زمینه‌هایی مانند کشاورزی، آموزش و بهداشت با کشورهای در حال توسعه شکل گرفت. اما بررسی تاریخچه و فعالیت‌های این سازمان نشان می‌دهد که ماشاو بیش از آنکه ابزاری برای اهداف توسعه‌ای باشد، به‌عنوان پوششی برای تبلیغات سیاسی، جاسوسی، نفوذ نرم و مشروعیت‌بخشی به رژیم صهیونیستی در عرصه جهانی عمل کرده است.

 

***

 

تأسیس «ماشاو» با انگیزه‌های سیاسی

 

ماشاو پس از کنفرانس باندونگ در سال 1955 تأسیس شد؛ کنفرانسی که کشورهای تازه استقلال‌یافته آسیا و آفریقا را گرد هم آورد و اسرائیل به دلیل فشار کشورهای عربی از آن کنار گذاشته شد. این انزوا، ناشی از اشغالگری و جنایات اسرائیل در فلسطین، رهبران این رژیم را به تکاپو انداخت تا از انزوای جهانی خارج شوند.

 

دیوید بن‌گوریون، نخست‌وزیر وقت رژیم، ماشاو را بخشی از استراتژی دور زدن انزوای عربی از طریق روابط با آفریقا می‌دید. او در سخنرانی‌هایش بر لزوم یافتن متحدان جدید برای مقابله با خصومت اعراب تأکید داشت. این هدف، نه از سر خیرخواهی، بلکه برای مقابله با فشارهای بین‌المللی و پنهان کردن چهره واقعی رژیم اشغالگر بود. در واقع، ماشاو از همان ابتدا بخشی از استراتژی دیپلماسی عمومی اسرائیل برای سفید شویی یا تطهیر وجهه خود در برابر انتقادات جهانی طراحی شد.

 

گلدا مایر، وزیر امور خارجه وقت این رژیم نیز پس از سفر به آفریقا در سال 1958 با ادعای مضحک همدلی با ملت‌های تحت ستم این سازمان را پایه‌گذاری کرد. با این حال هدف اعلام‌شده یعنی انتقال تجربه به اصطلاح توسعه اسرائیل با انگیزه‌های سیاسی و ژئوپلیتیکی برای خروج از انزوای منطقه‌ای همراه بود.

 

ابزار تبلیغاتی برای مشروعیت‌بخشی

 

یکی از اهداف اصلی ماشاو بهبود تصویر رژیم صهیونیستی در جهان از طریق پروژه‌های به‌ظاهر بشردوستانه بوده است. این رژیم که به دلیل اشغال فلسطین، آوارگی میلیون‌ها نفر و جنایات جنگی مداوم مورد انتقاد قرار دارد از ماشاو برای نمایش چهره‌ای "متمدن" و "پیشرفته" استفاده کرده است. برای مثال آموزش بیش از 300,000 نفر از 140 کشور در برنامه‌های ماشاو به‌عنوان دستاوردی بشردوستانه تبلیغ می‌شود اما این فعالیت‌ها اغلب با هدف تأثیرگذاری بر افکار عمومی و کاهش فشارهای بین‌المللی انجام شده است. در آفریقا رژیم صهیونیستی از طریق ماشاو تلاش کرد تا با ارائه کمک‌های کشاورزی و آبیاری خود را متحدی قابل اعتماد نشان دهد در حالی که همزمان از این کشورها به‌عنوان اهرمی برای کسب حمایت در مجامع بین‌المللی مانند سازمان ملل بهره می‌برد. این تبلیغات تلاشی آشکار برای مشروعیت‌بخشی به موجودیتی است که بر پایه اشغال و سرکوب بنا شده است.

 

نفوذ و جاسوسی تحت پوشش پروژه‌های توسعه‌ای

 

شواهد متعددی نشان می‌دهد که ماشاو فراتر از یک سازمان توسعه‌ای، ابزاری برای نفوذ و جمع‌آوری اطلاعات بوده است. حضور گسترده این سازمان در کشورهای در حال توسعه به‌ویژه در آفریقا و آسیا فرصتی برای تماس مستقیم با دولت‌ها و جوامع محلی فراهم کرده که برای اهداف نفوذ نرم استفاده می‌شود. در دهه‌های 1950 و 1960، اسرائیل از همکاری‌های اطلاعاتی با کشورهایی مانند ایران در دوران شاهنشاهی و ترکیه برای عملیات جاسوسی علیه اعراب استفاده کرد.

 

ماشاو با ساختار وابسته به وزارت خارجه و دسترسی به اطلاعات حساس کشورهای میزبان، بستری مناسب برای چنین فعالیت‌هایی فراهم کرده است. اگرچه مدارک مستقیم درباره جاسوسی ماشاو محدود است، اما تاریخچه فعالیت‌های اطلاعاتی اسرائیل از جمله نقش موساد این احتمال را تقویت می‌کند که توسعه تنها بهانه‌ای برای اهداف پنهانی بوده است.

 

تأثیرگذاری سیاسی و خرید حمایت

 

ماشاو نه‌تنها ابزاری تبلیغاتی بلکه نهادی با کار ویژه حمایت سیاسی بوده است. نمونه بارز آن تصمیم خوان «اورلاندو هرناندز»، رئیس‌جمهور هندوراس، برای به رسمیت شناختن قدس به‌عنوان پایتخت اسرائیل در سال 2019 است که او آن را به تجربه‌اش در دوره آموزشی ماشاو نسبت داد.

 

این اقدام،که با قطعنامه‌های سازمان ملل و خواست جامعه جهانی در تضاد بود نشان می‌دهد چگونه اسرائیل از برنامه‌های آموزشی برای نفوذ بر تصمیم‌گیران کشورهای کوچک‌تر استفاده می‌کند. این تأثیرگذاری به‌ویژه در کشورهایی با اقتصاد ضعیف یا تحت فشار به اسرائیل اجازه داده تا حمایت دیپلماتیک بخرد و جنایات خود مانند شهرک‌سازی غیرقانونی و کشتار فلسطینیان را تحت‌الشعاع قرار دهد. چنین اقداماتی ماشاو را به ابزاری برای پیشبرد سیاست‌های اشغالگرانه تبدیل کرده است.

 

در مجموع به نظر می‌رسد ماشاو که به‌عنوان یک سازمان توسعه‌ای معرفی می‌شود در واقع ابزاری در خدمت اهداف سیاسی و تبلیغاتی رژیم صهیونیستی است که هدف اولیه از تأسیس آن مقابله با انزوای این رژیم پس از برگزاری کنفرانس باندونگ تا استفاده از پروژه‌های به‌ظاهر بشردوستانه برای مشروعیت‌بخشی به خود و ایجاد نفوذ بوده است. این سازمان در حقیقت بخشی از استراتژی بزرگ‌تر برای پنهان کردن جنایات اسرائیل علیه فلسطینیان و دیگر ملت‌ها است.