به گزارش تحلیل ایران آژانس همکاری بین‌المللی توسعه اسرائیل (MASHAV)، از سال ۱۹۵۸ با هدف ظاهری ارتقای توسعه جهانی از طریق آموزش و ظرفیت‌سازی، فعالیت می‌کند.
ماشاو با اجرای پروژه‌های آموزشی و توسعه‌ای در کشورهای در حال توسعه، به‌ویژه در آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین، تلاش می‌کند چهره‌ای بشردوستانه از اسرائیل ترسیم کند. این اقدامات در حالی انجام می‌شوند که اسرائیل به دلیل نقض حقوق بشر و سیاست‌های اشغالگری تحت فشارهای
بین‌المللی قرار دارد. طبق گزارش سازمان عفو بین‌الملل (۲۰۲۲)، اسرائیل به دلیل نقض حقوق فلسطینیان با اتهام آپارتاید مواجه است. بدون شک ماشاو به‌عنوان ابزاری برای کاهش انزوا و تطهیر چهره اسرائیل عمل می‌کند. علاوه بر این، شبکه‌سازی با نخبگان کشورهای هدف و ایجاد
وابستگی‌های حرفه‌ای می‌تواند به جمع‌آوری اطلاعات و نفوذ سیاسی منجر شود که زمینه جاسوسی و تأثیرگذاری بر تصمیم‌گیری‌های ملی را ایجاد کند.
مثلث خطرناک نفوذ نرم ماشاو
از طریق سه رکن اصلی مراکز آموزشی، فارغ‌التحصیلان و باشگاه‌های شالوم یک شبکه نفوذ پیچیده ایجاد کرده که نخبگان جوامع هدف را هدف قرار می‌دهد. این مثلث با ظاهری توسعه‌محور، ابزارهایی برای تأثیرگذاری فرهنگی، سیاسی و اطلاعاتی فراهم می‌کند.
مراکز آموزشی ماشاو؛ پایگاه‌های تربیت نخبگان وابسته
مراکز آموزشی ماشاو، شامل مرکز آموزش بین‌المللی کشاورزی (MATC)، مرکز کارمل (MCTC) و مرکز مهارت (METC)، برنامه‌های تخصصی در زمینه‌های کشاورزی، مدیریت آب، برابری جنسیتی و آموزش ارائه می‌دهند. این مراکز سالانه صدها متخصص از کشورهای در حال توسعه را آموزش می‌دهند.
به‌عنوان مثال MATC در سال ۲۰۲۲ دوره‌هایی به زبان‌های انگلیسی، عربی و اسپانیایی در زمینه کشاورزی فشرده و آبیاری برگزار کرد. این برنامه‌ها با بهره‌گیری از نوآوری‌های اسرائیل، متخصصان را جذب می‌کنند اما در عین حال آن‌ها را به فناوری‌ها و دانش اسرائیلی وابسته
می‌کنند. این وابستگی می‌تواند به نفوذ اقتصادی و سیاسی منجر شود زیرا متخصصان آموزش‌دیده به‌عنوان حاملان غیرمستقیم منافع اسرائیل در کشورهای خود عمل می‌کنند.
فارغ‌التحصیلان ماشاو؛ عوامل نفوذ در جوامع محلی
فارغ‌التحصیلان ماشاو که پس از آموزش به کشورهای خود بازمی‌گردند به‌عنوان پل‌های ارتباطی با جوامع محلی عمل می‌کنند. این پروژه‌ها اگرچه ظاهراً توسعه‌محور هستند اما به ترویج مدل‌های اسرائیلی و ایجاد حس قدردانی از اسرائیل در جوامع محلی کمک می‌کنند.
فارغ‌التحصیلان به دلیل تخصص کسب‌شده اغلب به جایگاه‌های کلیدی در کشورهای خود دست می‌یابند که این امر به اسرائیل امکان می‌دهد از طریق آن‌ها بر سیاست‌گذاری‌های محلی تأثیر بگذارد. این شبکه‌سازی با نخبگان می‌تواند به جمع‌آوری اطلاعات حساس یا هدایت افکار عمومی
به نفع اسرائیل منجر شود.
باشگاه‌های شالوم؛ شبکه‌سازی دیپلما
تیک و اطلاعاتی
باشگاه‌های شالوم، شبکه‌ای جهانی از فارغ‌التحصیلان ماشاو هستند که با همکاری سفارت‌های اسرائیل در کشورهای هدف فعالیت می‌کنند. این باشگاه‌ها به‌عنوان بستری برای رویدادهای حرفه‌ای، اجتماعی و فرهنگی، ارتباط مستمر اسرائیل با فارغ‌التحصیلان را حفظ می‌کنند.
به‌عنوان مثال در سال ۲۰۲۳ سفیر اسرائیل در قزاقستان با اعضای باشگاه شالوم دیدار کرد تا پروژه‌های آینده را برنامه‌ریزی کند. این شبکه‌ها ضمن تقویت تصویر مثبت اسرائیل می‌توانند به‌عنوان کانال‌هایی برای نفوذ دیپلماتیک و حتی جاسوسی عمل کنند.
ارتباط نزدیک با سفارت‌ها و تبادل اطلاعات در این رویدادها نگرانی‌هایی درباره سوءاستفاده از این شبکه‌ها برای اهداف اطلاعاتی ایجاد می‌کند.
مثلث خطرناک و پیامدهای آن
مثلث مراکز آموزشی، فارغ‌التحصیلان و باشگاه‌های شالوم یک استراتژی نفوذ نرم خطرناک را تشکیل می‌دهد که نخبگان کشورهای هدف را هدف قرار می‌دهد. مراکز آموزشی با ارائه دانش پیشرفته، متخصصان را به اسرائیل وابسته می‌کنند و آن‌ها را به حاملان غیرمستقیم منافع اسرائیل
تبدیل می‌کنند.
فارغ‌التحصیلان به‌عنوان عوامل محلی این دانش را در جوامع خود پیاده‌سازی می‌کنند و تصویری مثبت از اسرائیل ترویج می‌دهند. باشگاه‌های شالوم نیز با حفظ ارتباط مستمر و همکاری با سفارت‌ها این شبکه را به ابزاری برای نفوذ سیاسی و اطلاعاتی تبدیل می‌کنند.
این استراتژی به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه با زیرساخت‌های ضعیف بسیار خطرناک است. وابستگی به فناوری‌ها و مدل‌های اسرائیلی می‌تواند استقلال اقتصادی این کشورها را تضعیف کند. علاوه بر این نفوذ در میان نخبگان می‌تواند به تأثیرگذاری بر سیاست‌گذاری‌های ملی منجر
شود که در مواردی با منافع ملی کشورهای هدف در تضاد است.
گزارش‌های سازمان ملل (۲۰۲۳) نشان می‌دهند که کشورهای در حال توسعه به دلیل وابستگی به کمک‌های خارجی اغلب در معرض نفوذ سیاسی قرار دارند. این خطر در مورد ماشاو با توجه به سابقه اسرائیل در جاسوسی و همکاری همه جانبه نهادهای این کشور با نهادهای امنیتی آن جدی‌تر
است.
استفاده از کمک‌های توسعه‌ای به‌عنوان پوششی برای تطهیر چهره اسرائیل در حالی که سیاست‌های اشغالگری ادامه دارد، سیاست فریبکارانه رژیم اشغالگر است. همچنین ماشاو با ترویج روایت «اسرائیل نوآور و بشردوست» تلاش می‌کند انتقادات بین‌المللی را خنثی کند. این سفیدشویی
به‌ویژه در کشورهایی با حساسیت‌های مذهبی یا سیاسی نسبت به مسئله فلسطین می‌تواند به تنش‌های اجتماعی منجر شود.
هشدار و ضرورت هوشیاری
ماشاو با بهره‌گیری از مثلث مراکز آموزشی، فارغ‌التحصیلان و باشگاه‌های شالوم، یک شبکه نفوذ نرم پیچیده ایجاد کرده که فراتر از توسعه کشورها به دنبال سفیدشویی چهره اسرائیل، کاهش انزوای بین‌المللی، جمع‌آوری اطلاعات و شبکه‌سازی است.
این استراتژی با هدف قرار دادن نخبگان می‌تواند استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشورهای هدف را تهدید کند. اگرچه پروژه‌های ماشاو فوایدی مانند بهبود کشاورزی یا آموزش دارند اما اهداف پنهان آن‌ها از نفوذ سیاسی تا جاسوسی نباید نادیده گرفته شود.
کشورهای هدف به‌ویژه در آفریقا و آسیا، باید با هوشیاری این پروژه‌ها را ارزیابی کنند. ایجاد مکانیزم‌های نظارتی برای بررسی فعالیت‌های فارغ‌التحصیلان و باشگاه‌های شالوم، محدود کردن وابستگی به فناوری‌های اسرائیلی و تقویت همکاری‌های منطقه‌ای برای کاهش نفوذ خارجی،
ضروری است. بدون این اقدامات، مثلث خطرناک ماشاو می‌تواند به ابزاری برای تسلط اسرائیل بر نخبگان و جوامع کشورهای هدف تبدیل شود در حالی که چهره‌ای فریبنده از توسعه و بشردوستی ارائه می‌دهد.