به گزارش تحلیل ایران به نقل از فارس، شب یلدا یا شب چله، زمان مناسبی است که دور خانواده جمع شویم و افکار خود را از دغدغههای روزانه دور کنیم. در این شب خوشایند کتاب یکی از اعضای خانواده
است که به نشاط و سرزندگی این جمع اضافه میکند. شاهنامهخوانی و حافظخوانی دو کتاب باوفا و قدیمی، پای ثابت سفره شب چله ما هستند. در شب یلدا امسال قصد داریم به این دو کتاب قدیمی استراحتی دهیم و کتابهای تازه نفس و جوان را مهمان سفره خود کنیم.
یلدا را در دل این کتاب بشناسید
مجموعه «فرهنگ قصهشناسی یلدا» به کوشش علی خانجانی و ۷۰ نفر از همکاران او پس از ۵ سال پژوهش و نگارش، در ۱۶ جلد تدوین شده و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آن را به چاپ رسانده است. این مجموعه یکی از مهمترین، دقیقترین و کاملترین آثار درباره شب یلداست
و بیش از ۸ هزار روایت از قصههای شفاهی مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته و پس از بررسی ۲۲۲ منبع مختلف در این مجموعه گردآوری شده است.
فرهنگ قصهشناسی یلدا، علاوه بر معرفی راویان، نویسندگان و گردآورندگان قصهها و افسانههای ایرانی و درج خلاصه روایتهای جمعآوری شده، اطلاعات ارزشمندی درباره بنمایهی هر قصه، پیامهای اصلی و فرعی قصهها، شخصیتهای انسانی و غیرانسانی موجود در هر قصه را عنوان
میکند. بخشی از کتاب شامل دعاها، سوگندها، نفرینها و دشنامها است که میتواند زمینهساز بسیاری از فعالیتهای تحقیقی و رفتارشناسی اقوام و جوامع بر اساس قصهها و افسانههای هر دیار باشد.
رسم و رسوم جشنهای ایرانی
کتاب «جشنهای ایرانی» نوشته روزبه تذهیبی و نسترن ربانی هم توسط انتشارات نظر به چاپ رسیده است. این کتاب به شرح کوتاه جشنهای نوروز، تیرگان، مهرگان، یلدا، سده، چهارشنبهسوری، برگزیدن میر نوروزی، همراه با پیشینه آنها پرداخته است. تصویرهای هفت تصویرگر شناخته
شده ایرانی از جمله نورالدین زرین کلک، مانلی منوچهری، نیره تقوی، علیرضا گلدوزیان، حسامالدین طباطبایی، پژمان رحیمیزاده و مهکامه شعبانی، متن کتاب جشنهای ایرانی را همراهی میکند.
خلاصهای از کتاب «جشنهای ایرانی»
فال کوزه، یکی از زیباییهای جشن تیرگان است. به این صورت که یک روز قبل از جشن، دوشیزهای را انتخاب میکردند و کوزه سفالی سبز رنگی را با دهان گشاد به او میدادند که دوله نام داشت. دوشیزه موظف بود این کوزه را از آب پاکیزه پُر کند و یک دستمال سبز لطیف را بر
روی دهانه آن قرار دهد و دوله را پیش همه کسانی ببرد که آرزویی در دل دارند و آنها چیزی مثل جواهر، انگشتری، گوشواره، سنجاق سر، سکه و... در آب دوله میانداختند. بعد دوشیزه، دوله را در زیر درختی سبز مثل سرو میگذاشت. در روز جشن و پس از مراسم آبریزان، همه کسانی
که در دوله چیزی انداخته بودند و آرزویی داشتند در جایی جمع میشدند و دوشیزه، دوله را از زیر درخت به میان گروه میآورد.
در این فالگیری بیشتر از همه بانوان فعال بودند و دختر در هنگام ترانهخوانی و در پایان هر ترانه، دست خود را درون دوله کرده و یکی از چیزها را بیرون میآورد، به این ترتیب صاحب آن چیز متوجه میشد که ترانه خوانده شده آرزوی او را بیان میکرده است. مهرگان یا جشن
مهر هم یکی دیگر از جشنهای کهن ایران است که با اعتدال پائیزی پیوند داشته و در نخستین روزهای فصل پاییز برگزار میشده است. چنانکه میخوانیم، ایرانیان قدیم، از هزاره دوم قبل از میلاد جشن مهرگان را گرامی میداشتند. مهرگان مثل نوروز با آیین یگانه و آداب خاصی برگزار
میشده و رد پای آن در ادبیات قدیم ایران بسیار درخشان است.
نوجوانی که در شب یلدا گم شد
کتاب «شب یلدا» نوشته احمدرضا احمدی، توسط کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به چاپ رسیده است. داستان شب یلدا درباره نوجوانی است که در بلندترین شب سال به خواب میرود و در خواب دنیاهای متفاوتی را تجربه میکند. او در خواب نام ندارد و هرکدام از افراد خانواده
او را به نامی صدا میزنند که پسر برای مدتی با آن نام زندگی میکند و تجربههای متفاوتی با هر نام دارد. این کتاب مناسب گروه سنی ۱۲ تا ۱۵ سال است.
در بخشی از این کتاب میخوانیم:
«گل شدم. گل لادن، گل داوودی، گل میخک، گل بنفشه، گل اطلسی، گل لاله، گل شیپوری، گل نسترن، گل ارغوان، گل شقایق و... گل شدم... با رنگهای جورواجور، با شکلهای مختلف و عطرهای گوناگون...»