انتقاد هوشنگ جاوید از نحوه برگزاری جشنواره موسیقی نواحی

به گزارش تحلیل ایران به نقل از فارس، موسیقی نواحی به نغمه و سازهای مناطق، اقوام و نواحی مختلف می‌پردازد. اما رنگ‌و بوی آن چند سالی است متفاوت شده و ادغام سازها و مقام‌های مختلف نوع جدیدی از موسیقی نواحی را به نمایش گذاشته است. در روزهای گذشته جشنواره موسیقی نواحی در ۳ شب با حضور بیش از ۲۵ گروه برگزار شد و انواع موسیقی ها توسط اقوام مختلف در تالار رودکی به صدا درآمد.

در موسیقی نواحی، گروه‌نوازی جایگاهی ندارد

هوشنگ جاوید پژوهشگر و کارشناس موسیقی نواحی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به اختتامیه جشنواره موسیقی نواحی گفت: این دوره از جشنواره موسیقی را قبول ندارم و اجراها از شکل و شمایل موسیقی نواحی به دور بود. در موسیقی نواحی اجرایی تحت عنوان گروه‌نوازی نداریم. تنها اجرایی که می‌توان به صورت گروهی انجام شود مربوط به آیین‌های خاص است که دو دهه است در صحنه‌های موسیقی نواحی امکان اجرا وجود ندارد.

چند سال این جشنواره باید تعطیل شود 

وی افزود: نهایت گروه‌نوازی در اقوام مختلف سورنا، دهل و یک خواننده و یا کمانچه، تنبک و خواننده است. اصلا گروه‌ها به شکلی نبوده که تعدادی خانم و آقا بر روی صحنه به اجرا بپردازند. اصالت‌ها در این دوره در نظر گرفته نشده است و به طور کلی آنچه وجود داشت تکرار سال‌های پیش است. در یک دهه گذشته به قدری با سازها بازی کردند که از موسیقی نواحی به طور کامل شکل خود را از دست داده است. چند دوره از بنده برای داوری دعوت کردند که دیدم بیشتر بحث شعاردهی و آمار دادن مدنظر است. به نظر من چند سال این جشنواره باید تعطیل شود و کارشناسی روی آن انجام شود و سسپس جشنواره با شکل جدید و اصلی خود بازگردد. ۶ سال جشنواره تعطیل شد و هنرمندان هر منطقه خودشان موسیقی محلی را حفظ کردند زمانی که مجددا پای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باز شد و جشنواره نواحی از سرگرفته و همه چی در هم تنیده شد.

این هنرمند با اشاره به منطقه‌ای شدن جشنواره موسیقی نواحی اظهار کرد: دو سال پیش زمانی که آقای الهیاری مدیر دفتر موسیقی بودند پیشنهاد برگزاری چشنواره موسیقی به صورت منطقه‌ای را دادم. البته پیشنهاد بنده مناطق زیستی موسیقایی و فرهنگی بود که موافقت کردند، اما مناطق به صورت جغرافیای سیاسی که بدترین و غلط ترین شکل برای موسیقی است دسته‌بندی شدند. به طور مثال امسال غزل‌خوانی تهران با تعزیه قم در کنار هم قرار داده بودند. تعزیه خوانی قم همان موسیقی زورخانه است که در همه جای کشور دارای هویت است، خودشان سازمان دارند و سالی چند بار جشنواره دارند. در آخر جشنواره‌ای آماری اجرا می‌کنند.

 جاوید ادامه داد: دستگاه فرهنگی ما باید تصمیم جدی برای موسیقی نواحی بگیرد. در حال حاضر موسیقی نواحی بر اساس ارزشیابی که صورت می‌گیرد دارای درجه است. در جشنواره موسیقی نواحی چند هنرمند درجه یک دیدید. الگو در هنرمندان درجه یک است نه در درجه پنج. این نوع موسیقی به صورتی شده که فقط در حال درجا زدن و هواکردن بادکنک تبلیغاتی است.

شکل فراخوان‌ها باید تغییر کند

کارشناس موسیقی نواحی درباره جشنواره موسیقی فجر خاطرنشان کرد: جشنواره فجر متفاوت از جشنواره نواحی برگزار می‌شود و سیاست‌های خاص خود را دارد. از طریق فراخوان عده‌ای را دعوت می‌کنند و در نهایت ۱۰ گروه در بخش نواحی حضور پیدا می‌کنند که آن‌ها باید استاندارد اصلی اجرای موسیقی نواحی را داشته باشند. البته موضوع فراخوان مسخره ترین اتفاقی است که رخ می‌دهد و همواره به آن تاخته‌ام. این کار اشتباه است چرا که بسیاری از هنرمندان اصیل دسترسی به اینترنت ندارند و همین افرادی هم که حضور پیدا می‌کنند از دیگر دوستان راهنمایی می‌گیرند. در دوره‌های قبل هم از طریق پژوهشگران کار انجام می‌شد.

وی در ادامه گفت: در حال حاضر معضل بزرگی در موسیقی نواحی تحت عنوان گروه‌های موسیقی نواحی داریم. این‌ها پایبند به اصالت فرهنگی هستند اما اصل ماجرا نیستند، یعنی تغییر یافته چهل سال اخیر هستند. این گروه ها را می‌شود از نظر داوری مورد ارزیابی قرار داد و به صورت مجرا برایشان جشنواره نواحی برگزار کرد. اصل موسیقی نواحی چوپانی است که در بیابان نی می‌زند و افرادی از آن این کار را یاد گرفتند، این شکل از موسیقی که به عنوان موسیقی نواحی مورد توجه قرار گرفته است اصل داستان نیست.

زندگی به دور از نشاط موسیقی نواحی

جاوید بیان کرد: در تمام ادارات استان‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئولیتی تحت عنوان مدیر موسیقی وجود دارد اما ازهمین مسئولین نظرخواهی نمی‌کنند. در صورتی که باید مدیر موسیقی هر منطقه پژوهشگر منطقه خود و از هنرمندان آن منطقه آمار دقیق داشته باشد. متاسفانه در ارزشیابی‌ها هم مدیران را دخالت نمی‌دهند.

وی در پایان گفت: بیش از دوهزار گروه موسیقی تحت عنوان موسیقی نواحی وجود دارد که تمام آن‌ها فعال هستند و درجه‌های متفاوتی دارند. حتی برخی سبقه اجرای خارج از کشور هم دارند. این نوع موسیقی زنده است اما شاداب نیست چرا که هرروز از اصالت خود دورتر میشود. پیش‌بینی می‌شود امسال موسیقی نواحی فجر پربار تر از سال‌های گذشته باشد.