چرا دست ها می لرزه؟

قبه گزارش تحلیل ایران به نقل از تبیان، در برخی از افراد، لرزش دست‌ها شاید اختلالی ایجاد نکند؛ اما برای عده‌ای باعث اختلال در انجام کارهای روزانه می‌شود.

رعشه چیست؟

رعشه غیرارادی است و به انقباضات ریتمیک عضله گفته می‌شود که باعث می‌شود قسمت‌هایی از بدن در حال لرزش یا تکان‌خوردن به نظر برسند. هر کسی ممکن است در موقعیت‌هایی خاص رعشه را تجربه کند. رعشه اغلب آن‌قدر جزئی است که شخص نمی‌بیند یا متوجه آن نمی‌شود. اما لرزش یا رعشه دست ممکن است وقتی که دستتان را صاف مقابل بدنتان نگه می‌دارید یا مضطرب هستید قابل‌توجه‌تر باشد.

رعشه معمولاً در دست‌ها رخ می‌دهد؛ اما در قسمت‌های دیگر بدن نیز می‌تواند به وجود بیاید:

. سر

. بازوها

. پاها

. بالاتنه

. حنجره که باعث لرزش صدا می‌شود

رعشه انواع گوناگونی دارد؛ اما بیشتر موارد در دو دسته قرار می‌گیرند:

. لرزش در حال استراحت: این لرزش و رعشه زمانی روی می‌دهد که عضلات ریلکس و در حال استراحت‌اند، مثلاً وقتی دست‌ها را راحت روی پاهایتان می‌گذارید.

. لرزش فعالیتی: این لرزش زمانی است که عضلات به دلیل حرکات ارادی، منقبض می‌شوند. اکثر رعشه‌ها از نوع لرزش فعالیتی هستند.

گاهی لرزش‌ها می‌توانند نشانه مشکلی در سلامتی باشند، خصوصاً اگر مداوم و بسیار چشمگیر باشند.

علت لرزش دست‌ها چیست؟

لرزش می‌تواند طبیعی یا ناشی از یک عارضه نورولوژیکی یا دیگر مشکلات سلامتی و یا مصرف دارو باشد.

Enhanced physiologic tremor یا EPT شایع‌ترین لرزش است که معمولاً دست‌ها و انگشت‌ها در دو سمت بدن را درگیر می‌کند.

عوامل زیر این نوع لرزش را در برخی از افراد تشدید می‌کنند:

. استرس

. اضطراب

. خستگی

. کمبود خواب

. مصرف زیاد کافئین

. ورزش زیاد

. پرکاری تیروئید

EPT به درمان پزشکی نیاز ندارد، مگر اینکه فرد نیاز به هماهنگی‌های عضلانی و حرکتی جهت انجام کار یا فعالیت‌های خاص خود داشته باشد.

عوارض نورولوژیکی

به‌طورکلی رعشه یا لرزش ناشی از مشکلی در قسمت‌های عمقی مغز است که حرکات را کنترل می‌کنند. برخی از عوارض نورولوژیکی که می‌توانند باعث لرزش دست شوند شامل موارد زیرند:

. ام‌اس: خیلی از افرادی که ام‌اس دارند تا حدودی رعشه را نیز تجربه می‌کنند که این حالت وقتی بیماری به قسمت‌هایی در سیستم عصبی مرکزی که کنترل کننده حرکات‌اند آسیب می‌زند معمولاً تشدید می‌شود.

. پارکینسون: تقریباً ۷۵ درصد از افرادی که بیماری پارکینسون دارند رعشه هم دارند، یا در زمان استراحت و یا در زمان فعالیت و یا ترکیبی از هر دو. لرزش و رعشه معمولاً در یک سمت بدن شروع می‌شود و ممکن است به سمت دیگر هم برسد. لرزش طی استرس یا هیجانات شدید، چشمگیرتر می‌شود.

. سکته مغزی: بعد از سکته مغزی فرد ممکن است بسته به قسمت‌های آسیب‌دیده مغز دچار انواع لرزش‌ها شود. آسیب به یاخته‌های عصبی ساقه مغز باعث لرزش در زمان استراحت می‌شود، درحالی‌که آسیب به مخچه باعث لرزش حرکتی می‌شود.

. آسیب مغزی تروماتیک (TBI): لرزش ناشی از آسیب مغزی تروماتیک، رعشه بعد از تروما (PTT) نام دارد. این رعشه در اثر آسیب به قسمت‌های خاصی از مغز که مسئول حرکت هستند رخ می‌دهد و چندان شایع نیست.

. دیستونیا: مطالعات نشان می‌دهند دیستونی و رعشه ارتباط نزدیکی با هم دارند. رعشه و لرزش در افرادی که دیستونیا دارند می‌تواند به‌صورت منظم و موج مانند یا نامنظم و یا ترکیبی از هر دو روی بدهد. نوع ترکیبی این لرزش معمولاً در دست‌ها رخ می‌دهد.

دیگر عوارض

موارد و عوارض زیر نیز می‌توانند باعث لرزش دست‌ها شوند:

. مصرف الکل یا مواد مخدر

. مسمومیت با جیوه

. پرکاری تیروئید

. نارسایی کبدی یا کلیوی

. استرس، اضطراب و خستگی

. بیماری‌های روانی مثل اختلال استرس پس از حادثه

. اختلالات عصبی ژنتیکی مثل آتاکسی ارثی و سندرم ایکس شکننده

داروها

برخی از داروها هم می‌توانند باعث لرزش دست‌ها شوند، مانند:

. بعضی از داروهای آسم

. داروهایی که برای عوارض روانی تجویز می‌شوند، مثل بعضی از داروهای ضدافسردگی و تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو

. داروهای تشنج مثل والپروئیک اسید

. داروهای ضدآریتمی مثل پروکائین آمید

. داروهای سرطان

. داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مثل سیکلوسپورین

. کورتیکواستروئیدها

. یک سری از داروهای ضدویروس

. بعضی از آنتی‌بیوتیک‌ها

. آمفتامین

آیا لرزش دست‌ها طبیعی است؟

طبیعی است گاهی دست‌هایتان بلرزد خصوصاً اگر دچار استرس و اضطراب باشید یا کمبود خواب داشته باشید. لرزش‌های خفیف دست بر زندگی روزمره شما اثر نمی‌گذارند و معمولاً جای نگرانی ندارند. اما اگر لرزش دست مداوم و شدید باشد و در کارهای روزمره اختلال ایجاد نماید، باید مورد بررسی پزشکی قرار بگیرد.

چطور جلوی لرزش دست‌ها را بگیریم؟

تغییراتی در سبک زندگی:

. ورزش‌های سنگین انجام ندهید

. از محرک‌هایی مثل کافئین و آمفتامین‌ها استفاده نکنید

درمان عارضه اصلی:

لرزش دست‌ها که در اثر یک عارضه دیگر روی می‌دهد، مثلاً پرکاری تیروئید یا ترک مصرف الکل، معمولاً با درمان مناسب برطرف خواهد شد.

تکنیک‌های روان‌شناسی:

افرادی که به‌خاطر اضطراب یا حملات پانیک دچار لرزش دست می‌شوند می‌توانند با یادگرفتن تکنیک‌های آرام‌سازی مثل ذهن‌آگاهی یا تمرینات تنفسی به وضعیت بهتری برسند.

تغییر داروها:

اگر لرزش دست‌ها ناشی از مصرف داروی خاصی باشد می‌توانید با پزشک صحبت کنید تا در صورت امکان دارو یا دوز مصرفی را تغییر بدهد.

فیزیوتراپی:

فیزیوتراپ می‌توانند برای بهبود موارد زیر، تمریناتی به افراد یاد بدهد:

. کنترل عضله، تقویت و عملکرد عضله

. هماهنگی

. تعادل

کاردرمانی:

کاردرمانی می‌تواند به افرادی که لرزش دست دارند کمک کند کارهای روزمره خود را بهتر انجام بدهند.

چه زمانی مراجعه به پزشک لازم است؟

هر کسی که به طور ناگهانی دچار لرزش دست یا لرزش در قسمت‌های دیگر بدن می‌شود باید برای تشخیص علت به پزشک مراجعه کند. پزشک می‌تواند علت‌های ممکن را بررسی کرده و در صورت نیاز، درمان تجویز کند. افرادی که در حال حاضر دچار لرزش دست هستند، در صورت تشدید این حالت باید به پزشک مراجعه کنند.

راهکارهای درمانی برای لرزش دست‌ها

بیشتر لرزش‌ها غیر قابل درمانند. اما راهکارهایی برای کنترل علائم وجود دارد.

دارو

پزشک ممکن است برای کاهش شدت و تکرار رعشه داروهایی تجویز کند، مثلاً:

. مهارکننده‌های بتا مثل پروپرانول

. دارهای اضطراب

. داروهای ضدتشنج مثل پریمیدون

بوتاکس

بوتاکس یک نورتوکسین است که باعث فلج موضعی می‌شود. تزریق بوتاکس می‌تواند درمان لرزش صدا و سر مفید باشد. اما تزریق بوتاکس برای لرزش دست می‌تواند موجب ضعیف‌شدن انگشت‌ها شود.

عمل جراحی

در موارد شدیدتر که دارو و دیگر درمان‌ها جواب نمی‌دهند، ممکن است درمان‌های جراحی مثل تحریک مغز (DBS) یا ابلاسیون رادیوفرکانسی توصیه شود.

آیا لرزش دست همیشه پارکینسون است؟

لرزش دست همیشه هم به معنی پارکینسون نیست. همان‌طور که گفتیم لرزش دست می‌تواند نشانهٔ عوارض دیگری مثل ام اس یا دیستونیا و... نیز باشد.

لرزش دست چه زمانی نگران‌کننده است؟

اگر لرزش دست‌ها به‌مرورزمان بدتر شد و یا بر کارهای روزانه‌تان اثر گذاشت باید به پزشک مراجعه کنید.

چه زمانی کمبود مواد مغذی باعث لرزش دست می‌شود؟

کمبود ویتامین B۱۲ در نوجوانان می‌تواند باعث لرزش دست شود.