دعا برای سرنوشت نیک ملت؛ پیوست مناجات عرفه

به گزارش تحلیل ایران اگرچه شنبه ۲۶ خرداد در ایران مصادف روز هشتم ذیحجه و شب عرفه است ولی زائران بیت الله الحرام، جمعه ۲۵ خرداد لباس احرام پوشیده و به سمت صحرای عرفات حرکت کردند تا شب را در آنجا به شب زنده داری و مناجات با پروردگار بپردازند و امشب راهی صحرای مشعر شوند.

شب نهم ذیحجه یکی از شب‌هایی است که بزرگان و علمای اخلاق به شب‌زنده‌داری آن توصیه کرده‌اند تا از فضیلت‌های این فرصت کم‌نظیر غافل نمانیم و مومنان فرصت شناس توجه دارند که برنامه های تبلیغاتی فشرده و نفس گیر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری در رسانه ملی نه تنها مانعی برای توجه به اعمال این شب نخواهد شد بلکه در چنین شبی با نثار فاتحه ای به ارواح شهدای پرواز اردیبهشت و سید شهیدان خدمت، آیت الله سید ابراهیم رئیسی از خدا می خواهند تا سرنوشت این ملت را آنچنان که شایسته این مردم غیور و نجیب است، به خیر و نیکی رقم زند.

شیخ عباس قمی در مفاتیح الجنان نوشته است «شب نهم ذیحجه از شب‌های پربرکت و شب مناجات با خداوندِ برآورنده حاجات است و توبه در آن شب پذیرفته و دعا در آن مستجاب است» و آیت‌الله آقامجتبی تهرانی در وصف چنین شبی گفت: شب عرفه هر دعای خیری که انسان داشته باشد، به اجابت می رسد و برای کسی که در شب عرفه اطاعت الهی را بکند و اعمال صالحه انجام دهد، معادل ۱۷۰ سال اطاعت و عبادت است؛ یعنی از نظر پاداش چنین چیزی به او داده می‏‌شود. این روایت، عظمت شب عرفه را می رساند.

وی افزود: لذا امشب را قدر بدانید و اولین مساله‌‏ای که درباره این شب تاکید شده دعا کردن است و در روایت است که دعا کنید؛ دعای خیر کنید و بدانید که این دعاها به اجابت می رسد. مقید باشید که امشب، مشغول غیر عبادت نباشید؛ کاری کنید که اشتغالات کنار برود تا بتوانید به سوی عبادات و صالحات بروید.

این استاد اخلاق از شب و روز عرفه به عنوان فرصتی کوتاه برای جاماندگان و نیازمندان یاد کرد و گفت: وقتی چنین معادله‏‌ای هست که عبادت امشب مانند عبادت ۱۷۰ ساله است، خیلی انسان باید مراقبت و جدیت داشته باشد. این خیلی قابل توجه است، چون این شب یکی از بزرگترین فرصت هایی است که ما داریم.

وی همچنین درباره اهمیت این شب گفت: از غروب شب عرفه تا غروب روز عرفه زمان بسیار بزرگی است. این را گفتم تا امشب که به حسب ظاهر شب عرفه است و موقعیت بسیار خوبی است، هم دعا کنید و هم به اعمال صالحه مشغول شوید. این را هم بدانید که دعاهایی که می‏کنید اگر برای دیگران باشد، چیز بیشتری نصیبتان می‏شود.

برخی از اعمال شب عرفه

۱- دعای «اَللّهُمَّ یا شاهِدَ کُلِّ نَجْوی»

۲- تسبیحات عشر را که در اعمال "روز عرفه" آمده است را هزار مرتبه خوانده شود. سُبحانَ اللهِ قبلَ کل احد و سبحان الله بعد کل احد...

۳- دعای اللّهُمَّ مَنْ تَعَبَّاَ وَ تَهَیَّاَ را که در روز عرفه و شب و روز جمعه نیز وارد است، خوانده شود.

۴- زیارت امام حسین (ع) و زمین کربلا و ماندن در آنجا تا روز عید تا آنکه از شر آن سال نگاه داشته شود.

عظمت روز عرفه

روز عرفه نیز یکی از اعیاد بزرگ است؛ گرچه به اسم عید نامیده نشده و روزی است که خدا بندگانش را به عبادت و طاعت خویش دعوت کرده و سفره‌های جود و احسانش را برای آنان گسترده و شیطان در این روز خوارتر، حقیرتر، رانده‌تر و خشمناک‌تر از روزهای دیگر است.

شیخ عباس قمی با اشاره به فضیلت های روز عرفه نوشت: حضرت زین العابدین (ع) در روز عرفه صدای گدایی را شنید که از مردم درخواست کمک می‌کرد، به او فرمود وای بر تو، آیا در این روز از غیر خدا درخواست می‌کنی و حال آنکه برای بچه‌های در رحم، در این روز امید می‌رود که احسان خدا شامل حالشان گردد و سعادتمند شوند.

آیت الله مجتبی تهرانی با اشاره به روایتی گفت: حضرت امام جعفر صادق (ع) فرمود اگر کسی در ماه مبارک رمضان مورد مغفرت الهی قرار نگیرد غفران برای او نیست مگر آنکه عرفه را درک کند. از این روایت دو مطلب به دست می ‏آید. یکی، عظمت ماه مبارک رمضان از نظر گسترش مغفرت الهی است که همه را در بر می گیرد. دوم، عظمت عرفه است.

وی افزود: در ماه مبارک رمضان، زمان مطرح است. ممکن است برای عرفه هم زمان مطرح باشد؛ یعنی روز خاص و هم مکان مورد نظر باشد که آن زمین عرفات است ولی مسلما زمان در اهمیت موضوع دخالت دارد که روز عرفه است. از لحاظ قید زمان، اگر کسی در ماه مبارک رمضان مورد مغفرت الهی قرار نگرفت، مسلما اگر در روز عرفه از خداوند طلب مغفرت کند مورد مغفرت الهی قرار خواهد گرفت.

این استاد اخلاق اضافه کرد: مساله مهم در روز عرفه زیارت امام حسین (ع) است که در حدیث آمده است خدا قبل از آنکه به سرزمین عرفات نظر کند، به زائران امام حسین (ع) نظر می کند و این نظر افکندن در زمان های حساس و سرنوشت ساز مانند شب قدر، عید فطر، عید قربان و عید غدیر است که افضل اعمال در این زمان ها زیارت امام حسین (ع) است. هر لحظه ای از لحظات روز عرفه گرانبها است؛ بخصوص برای دعا و درخواست از خدا. این فرصت بهترین فرصت است. پس این فرصت را از دست ندهید؛ به خصوص از ظهر تا هنگام غروب را که در روایات وارد شده است.

دعاهای روز عرفه

دعای امام حسین (ع) در روز عرفه و دعای چهل و هفتم صحیفه سجادیه از دعاهای وارد شده برای این روز است که مضامین توحیدی و عرفانی این دعاها ایمان را در دل های مشتاق بیشتر و امید به رحمت الهی را فرونتر می سازد.

برخی از اعمال روز عرفه

۱- غسل

۲- زیارت امام حسین (ع) که نقل شده ثواب آن کمتر از کسی نیست که در عرفات به سرمی برد.

۳- بعد از نماز عصر پیش از آن که مشغول به خواندن دعاهای عرفه شود در زیر آسمان دو رکعت نماز بجا آورد و نزد حق تعالی به گناهان خود اعتراف و اقرار کند تا به ثواب عرفات رستگار شود و گناهانش آمرزیده گردد. پس چون وقت زوال شد زیر آسمان رَوَد و نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو به عمل آورد و چون فارغ شود دو رکعت نماز اقامه کند. در رکعت اوّل بعد از حمد، توحید و در دوم بعد از حمد، قُل یا اَیُّهَا الْکافِروُنَ خوانده شود. و بعد از آن چهار رکعت نماز گزارد که در هر رکعت بعد از حمد، توحید پنجاه مرتبه بخواند. که این نماز، همان نماز حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام است.

۴- شیخ کفعمی در مصباح فرموده مستحب است روزه روز عرفه برای کسی که ضعف پیدا نکند و مانع دعا خواندن او نشود.