بازخوانی رشدهای منفی و سینوسی اقتصاد ایران در‌ دوران برجام ‌

به گزارش تحلیل ایران ؛ رشد اقتصادی یکی معیارهای تغییر سطح درآمد و استمرار فرایند توسعه در کشورهای در حال توسعه است. 

‌

با آغاز تحریم‌های اقتصادی در اواخر سال 1390 رشد اقتصادی ایران با چالش جدی مواجه شد به‌طوری که در سال 1391 یعنی اولین سالی که آثار شوک تحریم در آن نمایان شده است، طبق گزارش بانک مرکزی اقتصاد کشور رشد منفی را تجربه کرده است.

این روند کاهشی در سال 92 هم ادامه یافته به‌طوری که نرخ رشد اقتصادی در این سال هم منفی 1.6 درصد بوده است.

اما در سال 93 پس از دو سال کاهش تولید ناخالص داخلی، رشد مثبت 3.4 درصد به ثبت می‌رسد ولی این رشد استمرار ندارد، زیرا در سال 94 رشد اقتصادی مجددا نزولی می‌شود. بانک مرکزی در گزارش خود برای سال 1394 حجم تولید ناخالص داخلی را به 1281 هزار و 255 میلیارد تومان رسیده است که نسبت به سال 93 به میزان 1.8 درصد کاهش نشان می‌دهد. 

علت منفی شدن رشد اقتصادی کشور، سیاست غلط افزایش شدید نرخ سود بانکی، بسیار فراتر نرخ تورم و معطل نگه داشتن اقتصاد کشور به توافق با غرب بود.

متوسط رشد اقتصادی سال‌های 96 تا 99 ‌معادل 0.05 درصد

طبق گزارش بانک مرکزی، مجموع عملکرد 8 سال قبل از تشکیل دولت سیزدهم، بیانگر رشد 1.01 درصدی است که عمده این رشد مربوط به سال 95 می‌شود. همچنین متوسط رشد سال‌های 96 تا 99 هم معادل 0.05 درصد بوده که عددی نزدیک به صفر است.

عواقب شرطی کردن اقتصاد ایران‌ در دولت‌های قبل

آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد، در طول سال‌های 92 تا 99 فقط در سال 95 و 96 است که به صورت متوالی رشد اقتصادی مثبت وجود دارد که آن هم رشد باثباتی نیست زیرا از رشد 8.7 درصد در سال 95 به رشد 2.2 درصد در سال 1396 می‌رسیم و دو سال پی در پی یعنی سال‌های 97 و 98 رشد اقتصادی منفی 3 درصد و منفی 2.9 درصد رقم می‌خورد. اینها عواقب شرطی کردن اقتصاد ایران در دوران دولت دوازدهم بود.

اما در سال‌های 1400 به بعد رشد اقتصادی کشور در مسیر باثبات و مثبت قرار می‌گیرد به‌طوری که به گواه آمار در سال‌ 1400 رشد اقتصادی کشور به 4.4 درصد افزایش می‌یابد و در سال بعد از آن هم این رشد تکرار می‌شود و نرخ رشد 4 درصد در سال 1401 حاصل می‌شود. آخرین گزارش‌ بانک مرکزی از رشد اقتصادی مربوط به فصل پاییز 1402 می‌شود که با احتساب آن، رشد اقتصادی کشور در 9 ماهه 1402 در مجموع به 4.5 درصد رسیده است.

در صورتی که رشد اقتصادی 4.5 درصد 9 ماهه 1402 به کل سال 1402 تسری یابد، در واقع تولید ناخالص داخلی (به قیمت‌های ثابت سال 1395) در سال 1402 به 1583 هزار و 591 میلیارد تومان رسیده است. این میزان تولید ناخالص داخلی نسبت به سال 1396 که اوج دوران برجام بود، 11.1 درصد بیشتر است.

همچنین میزان تولید ناخالص داخلی در سال 1402 معادل 13.4 درصد بیشتر از سال 99 و 11.1 درصد بیشتر از سال 1396 و در اوج دوران برجام، بوده است. 

بنابراین در 3 سال اخیر به حجم تولید ناخالص داخلی 13.4 درصد افزوده شده است.

این رشد اقتصادی در شرایطی حاصل شد که وضعیت تحریم‌های ایران هیچ تغییری نداشت و دولت سیزدهم در شرایط تحریمی مشابه با دولت قبل این رشد اقتصادی را محقق کرده است.