به گزارش تحلیل ایران به نقل از مهر؛ این تقابل که از جنبه‌های مختلفی از جمله اقتصادی، سیاسی، نظامی و تکنولوژیک قابل بررسی است، تأثیرات گسترده‌ای بر روابط بین‌المللی و ساختار جهانی قدرت داشته است. دولت بایدن طی ماه‌های اخیر در
یکی از تازه‌ترین اقدامات خود علیه چین، با هدف سخت‌تر کردن دسترسی این کشور به تراشه‌های هوش مصنوعی و ابزارهای ساخت تراشه ایالات متحده، قوانین محدودیت صادرات فناوری به این کشور را به‌روزرسانی کرد. این قوانین، بخشی از تلاش واشنگتن برای محدودسازی صنعت تراشه‌سازی
پکن به دلیل نگرانی‌های امنیت ملی محسوب می‌شود و به دنبال توقف ارسال تراشه‌های هوش مصنوعی پیشرفته آمریکا به کشور چین است.
در این نوشتار کوتاه، ابتدا به بررسی زمینه‌ها و دلایل تقابل آمریکا و چین در حوزه فناوری‌های پیشرفته و سپس به راهکارهای چین برای مقابله با تحریم‌ها و تقویت فناوری بومی خود خواهیم پرداخت.
زمینه‌ها و دلایل تقابل آمریکا و چین در حوزه فناوری‌های پیشرفته
در این بخش به مرور کوتاه برخی ابعاد و زمینه‌های نبرد فناورانه چین و آمریکا می‌پردازیم.
رشد سریع چین در حوزه فناوری: چین در دو دهه اخیر توانسته است به سرعت در زمینه‌های مختلف فناوری‌های پیشرفته از جمله هوش مصنوعی، ارتباطات نسل پنجم (5G)، نیمه هادی‌ها و رباتیک پیشرفت کند. این رشد سریع باعث شده است که چین به یکی از رقبا و حتی تهدیدات اصلی آمریکا
در حوزه رهبری جهانی فناوری تبدیل شود.
اهمیت استراتژیک فناوری‌های پیشرفته: فناوری‌های پیشرفته نه تنها از لحاظ اقتصادی بلکه از لحاظ نظامی و امنیتی نیز اهمیت بالایی دارند. کشورهایی که در این حوزه‌ها پیشتاز هستند، می‌توانند نفوذ بیشتری در نظام بین‌المللی داشته باشند و از امنیت ملی خود بهتر محافظت
کنند. از همین روی، می‌توان حفظ برتری فناورانه را یکی از دلایل آمریکا برای تقابل با چین در این عرصه دانست.
رقابت اقتصادی و تجاری: آمریکا و چین به عنوان دو اقتصاد بزرگ جهان در زمینه‌های مختلف تجاری و اقتصادی نیز با یکدیگر رقابت دارند. فناوری‌های پیشرفته یکی از مهمترین زمینه‌های این رقابت محسوب می‌شود. زیرا چنین فناوری‌هایی می‌تواند تعیین‌کننده برتری اقتصادی هر
یک از دو کشور در آینده باشند.
تحریم‌های آمریکا علیه چین در حوزه فناوری‌های پیشرفته
آمریکا در سال‌های اخیر تحریم‌های تجاری گسترده‌ای علیه چین وضع کرده است. این تحریم‌ها شامل محدودیت‌های صادراتی، تعرفه‌های گمرکی بالا و ممنوعیت‌های مختلف برای شرکت‌های چینی مانند هوآوی و ZTE می‌شود. این کشور همچنین محدودیت‌های شدیدی بر دسترسی شرکت‌های چینی
به فناوری‌های پیشرفته اعمال کرده است. این محدودیت‌ها شامل ممنوعیت فروش تراشه‌های پیشرفته، نرم‌افزارهای حیاتی و تجهیزات تولید تراشه به شرکت‌های چینی می‌شود.
از سوی دیگر، تحریم‌های مالی آمریکا نیز شامل محدودیت‌هایی برای دسترسی شرکت‌های چینی به بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری‌های خارجی است. این تحریم‌ها باعث شده‌اند که شرکت‌های چینی برای تأمین مالی پروژه‌های تحقیق و توسعه خود با مشکلات زیادی مواجه شوند.
راهبردهای چین برای مقابله با تحریم‌ها و تقویت فناوری بومی
دولت چین در طول سال‌های گذشته در واکنش به اقدامات محدودیت آفرین پرشمار آمریکا که پیش‌تر ذکر شد، راهکارهای خلاقانه و کارآمدی را اتخاذ کرده است. در این بخش از نوشتار پیش‌رو، به مرور کوتاه برخی از این راهبردها می‌پردازیم.
سرمایه‌گذاری در حوزه تحقیق و توسعه
یکی از مهمترین راهکارهای چین برای مقابله با تحریم‌ها و تقویت فناوری بومی، سرمایه‌گذاری گسترده در حوزه تحقیق و توسعه است. دولت چین بودجه‌های هنگفتی برای پژوهش‌های علمی و فناوری اختصاص داده و برنامه‌های بلندپروازانه‌ای مانند «ساخت چین ۲۰۲۵» (Made in China
2025) را اجرایی کرده است. از همین روی، پکن مسئله تحقیق و توسعه را در بسیاری از حوزه‌ها در دستور کار قرار داده است. به عنوان مثال، دولت چین سال گذشته اعلام کرد که علی‌رغم ممنوعیت معامله ارزهای دیجیتال در این کشور به توسعه بلاک‌چین برای کاربردهای صنعتی ادامه
می‌دهد و قصد دارد با راه‌اندازی مرکز ملی تحقیقات بلاک‌چین ۵۰۰ هزار متخصص را در این حوزه آموزش دهد تا در بحبوحه ممنوعیت رمزارزها بتواند این فناوری را به یکی از ارکان اساسی اقتصاد دیجیتال خود تبدیل کند.
توسعه صنعت بومی تراشه
دولت چین همچنین به منظور کاهش وابستگی به واردات تراشه و توسعه صنعت میکروالکترونیک، سرمایه‌گذاری‌های عظیمی در صنعت تولید تراشه‌ها انجام داده؛ تلاشی که ثمرات بسیاری نیز برای این کشور در پی داشته است. به عنوان مثال، پژوهشگران چینی طی روزهای اخیر روش جدیدی را
برای تولید تراشه‌های نوری یافته‌اند که ممکن است به کاهش اثرات تحریم‌های آمریکا در حوزه تراشه‌های پیشرفته کمک کند. بر اساس برآوردهای صورت گرفته، این تکنولوژی جدید می‌تواند در تولید انبوه تراشه‌های نوری به صورت مقرون به صرفه استفاده شود و احتمالاً محدودیت‌های
اعمال شده توسط کاخ سفید برای ممانعت از انتقال فناوری آمریکا به چین را با شکست مواجه کند.
داده‌های در دسترس و منتشر شده، نشان از آن دارند که این کشور در حال ساخت کارخانه‌های پیشرفته تولید تراشه و تربیت نیروهای متخصص در این زمینه است.
توسعه فناوری 5G
چین با اتکا بر صنعت داخلی و شرکت‌های بزرگ مخابراتی این کشور مانند هوآوی و ZTE در حال پیشتازی در توسعه و استقرار فناوری نسل پنجم ارتباطات همراه یا 5G است. این کشور با سرمایه‌گذاری‌های گسترده و همکاری‌های بین‌المللی توانسته است در این حوزه به رقیب جدی آمریکا
تبدیل شود.
داده‌های آماری منتشر شده از سوی وزارت صنعت و فناوری اطلاعات چین (MIIT) نشان می‌دهد که تا پایان فوریه ۲۰۲۴، بزرگ‌ترین اپراتورهای بی‌سیم این کشور از جمله شرکت‌های چاینا موبایل (China Mobile)، چاینا تلکام (China Telecom)، چاینا برودنت (China Broadnet) و چاینا
یونیکام (China Unicom) در مجموع ۱,۷۴۶ میلیارد کاربر تلفن همراه داشته‌اند که حدود ۸۵۱ میلیون مورد از این تعداد از فناوری ارتباطی 5G استفاده می‌کنند.