به گزارش تحلیل ایران، از ساعاتی دیگر با حضور نخست‌وزیران و مقامات ارشد کشورهای ساحلی دریای خزر، در تهران آغاز به کار خواهد کرد. این رویداد منطقه‌ای، به میزبانی معاون اول رئیس‌جمهور ایران و با هدف تقویت همکاری‌های اقتصادی و تجاری میان کشورهای حاشیه این دریا،
به مدت دو روز برگزار خواهد شد.
اجلاس خزر؛ بستری برای تعاملات اقتصادی و سیاسی
دریای خزر، به‌عنوان بزرگ‌ترین دریاچه جهان، نقشی حیاتی در اقتصاد، ترانزیت، انرژی و زیست‌بوم منطقه دارد. کشورهای ساحلی آن—ایران، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان—در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند تا از ظرفیت‌های مشترک این منطقه بهره ببرند و همکاری‌های اقتصادی
و تجاری خود را گسترش دهند. در این راستا، اجلاس اقتصادی خزر بستری مناسب برای هماهنگی سیاست‌های اقتصادی و رفع موانع همکاری میان این کشورها فراهم می‌کند.
در روز نخست این همایش، نشست‌های تخصصی در قالب هفت پنل برگزار می‌شود. این نشست‌ها با حضور وزرا، معاونان وزرا، نمایندگان بخش خصوصی و فعالان اقتصادی، به موضوعاتی همچون توسعه همکاری‌های تجاری، صنعتی و کشاورزی، همکاری‌های اقتصادی در حوزه بانکی و گمرکی، حمل‌ونقل
و ترانزیت، انرژی، محیط‌زیست، گردشگری، بهداشت، و خدمات فنی و مهندسی می‌پردازد. هدف از این پنل‌ها، بررسی فرصت‌های جدید و رفع چالش‌های پیش روی تجارت و سرمایه‌گذاری در منطقه است.
در روز دوم، نخست‌وزیران و مقامات ارشد کشورهای ساحلی خزر، نتایج این نشست‌ها را بررسی کرده و درباره راهکارهای ارتقای همکاری‌های اقتصادی و تجاری در این حوزه استراتژیک به بحث و تبادل نظر خواهند پرداخت.
اهمیت راهبردی دریای خزر
دریای خزر به‌عنوان بزرگ‌ترین دریاچه بسته جهان، نقشی محوری در تعاملات اقتصادی، ژئوپلیتیکی و زیست‌محیطی منطقه ایفا می‌کند. این پهنه آبی که میان ایران، روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و آذربایجان مشترک است، به دلیل ذخایر انرژی، منابع شیلاتی و موقعیت استراتژیک در
حوزه ترانزیت و تجارت بین‌المللی، همواره مورد توجه کشورهای ساحلی و بازیگران بین‌المللی بوده است. با این وجود، مسائل مرتبط با رژیم حقوقی این دریا، نحوه بهره‌برداری از منابع آن، چالش‌های محیط‌زیستی و رقابت‌های ژئوپلیتیکی، همکاری‌های منطقه‌ای را با پیچیدگی‌هایی
مواجه کرده است.
نقش جمهوری اسلامی ایران در همکاری‌های منطقه‌ای
جمهوری اسلامی ایران، با طولانی‌ترین خط ساحلی در خزر، جایگاهی کلیدی در آینده همکاری‌های منطقه‌ای دارد. سیاست تعامل با همسایگان که در سال‌های اخیر در دستور کار دیپلماسی اقتصادی و سیاسی ایران قرار گرفته است، می‌تواند از طریق این اجلاس تقویت شود. توسعه تجارت،
سرمایه‌گذاری مشترک در انرژی، بهره‌برداری پایدار از منابع طبیعی، مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی و مدیریت بحران کاهش سطح آب خزر، از جمله محورهای مهمی است که ایران می‌تواند در این اجلاس دنبال کند
فرصتی برای تعمیق روابط اقتصادی و تسهیل مبادلات تجاری
این اجلاس نه‌تنها فرصتی برای تعمیق روابط اقتصادی و تسهیل مبادلات تجاری میان کشورهای ساحلی دریای خزر است، بلکه به بهبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و ترانزیت، افزایش سرمایه‌گذاری‌های مشترک، توسعه همکاری‌های علمی و فناوری، و هماهنگی در حوزه‌های زیست‌محیطی کمک می‌کند.
همچنین، از آنجا که دریای خزر یکی از مهم‌ترین منابع انرژی منطقه محسوب می‌شود، این اجلاس بستری برای توافقات کلان در زمینه بهره‌برداری از منابع نفت و گاز دریایی و همکاری‌های مرتبط با انرژی فراهم می‌آورد.
چشم‌انداز اجلاس و آینده همکاری‌های منطقه‌ای
برگزاری سومین همایش اقتصادی خزر در تهران نشان از عزم کشورهای ساحلی برای تقویت پیوندهای اقتصادی و استفاده از ظرفیت‌های مشترک در این منطقه دارد. این اجلاس، می‌تواند زمینه‌ساز توافقات مهمی در زمینه تجارت، حمل‌ونقل و سرمایه‌گذاری باشد و به توسعه پایدار منطقه‌ای
کمک کند.
در شرایطی که تحولات اقتصادی و ژئوپلیتیکی منطقه‌ای و بین‌المللی تأثیر مستقیمی بر کشورهای ساحلی خزر دارد، تعامل و هماهنگی میان این کشورها، نقشی تعیین‌کننده در شکل‌دهی آینده اقتصادی و امنیتی منطقه خواهد داشت.
محورهای کلیدی ایران در اجلاس
براساس اخبار منتشر شده، محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور و نماینده ایران در اجلاس کشورهای حاشیه دریای خزر در سخنرانی خود در اجلاس بر چند موضوع کلیدی تأکید خواهد کرد.
وی بر اهمیت گسترش همکاری‌های اقتصادی میان کشورهای منطقه به منظور کاهش اثرات تحریم‌ها و افزایش تبادلات منطقه‌ای تأکید خواهد کرد. علاوه بر این، موضوع مدیریت پایدار منابع دریای خزر و مقابله با بحران کاهش سطح آب و تهدیدات محیط‌زیستی نیز از محورهای اصلی سخنان
او خواهد بود.
عارف همچنین بر لزوم توسعه ظرفیت‌های ترانزیتی ایران و نقش این کشور در اتصال کشورهای منطقه به بازارهای بین‌المللی تأکید خواهد کرد. از دیگر مسائل مطرح شده در این اجلاس، تقویت همگرایی سیاسی و اقتصادی میان کشورهای ساحلی برای کاهش تنش‌ها و جلوگیری از مداخلات خارجی
خواهد بود.
در نهایت، معاون اول رئیس‌جمهور ایران به مشکلات محیط‌زیستی داخلی کشور، از جمله مسئله تالاب انزلی و دیگر اکوسیستم‌های شمال ایران، اشاره خواهد کرد و بر اهمیت رسیدگی به این مسائل در چارچوب همکاری‌های منطقه‌ای تأکید خواهد نمود.
چشم‌انداز همکاری‌های آینده
اجلاس اقتصادی دریای خزر فرصتی ارزشمند برای کشورهای ساحلی این دریاست تا با تأکید بر چالش‌های مشترک و اهداف همکاری، مسیرهای نوینی برای توسعه اقتصادی، حفاظت از محیط‌زیست و افزایش امنیت منطقه‌ای ایجاد کنند. این اجلاس نه تنها به‌عنوان یک رویداد اقتصادی، بلکه
به‌عنوان راهبردی برای تقویت همگرایی منطقه‌ای و مقابله با چالش‌های فرامنطقه‌ای، می‌تواند تأثیرگذار باشد.
با توجه به تأکید دولت ایران بر سیاست همگرایی با همسایگان، این اجلاس بستری مناسب برای پایه‌ریزی همکاری‌های مستحکم‌تر در حوزه‌های اقتصادی و محیط‌زیستی محسوب می‌شود. جمهوری اسلامی ایران می‌تواند از ظرفیت‌های خزر برای افزایش مبادلات تجاری، توسعه بنادر شمالی،
تقویت حمل‌ونقل ترانزیتی و بهره‌برداری مشترک از منابع انرژی استفاده کند.
نتایج این اجلاس به میزان همکاری‌های عملی کشورهای منطقه بستگی دارد. سخنان معاون اول رئیس‌جمهور می‌تواند نخستین گام در مسیر توسعه روندهای همگرایی منطقه‌ای، رفع موانع تجاری و اقتصادی و حفظ منافع مشترک در دریای خزر باشد.
توافقات این اجلاس باید فراتر از بیانیه‌های رسمی، به مرحله اجرا درآید تا آینده‌ای روشن برای همکاری‌های اقتصادی و محیط‌زیستی تدر این منطقه ترسیم شود.