به گزارش تحلیل ایران ، عبدالله اوجالان، بنیانگذار حزب «کارگران کردستان (پ‌ک‌ک)» در سال ۱۹۷۸، اخیرا در پیامی از اعضای این گروه خواسته است نه تنها سلاح‌های خود را زمین بگذارند، بلکه این گروه را به طور کامل منحل کنند. رجب طیب اردوغان،
رئیس جمهور ترکیه این پیام را «فرصتی تاریخی» خواند. اما این پیام باعث نشد حملات هوایی ترکیه علیه مواضع پ‌ک‌ک متوقف شود. بسیاری از چهره‌های نزدیک به دولت ترکیه می‌گویند حال که رهبر پ‌ک‌ک خواهان انحلال این حزب شده، آنها باید اسلحه را زمین بگذارند و به جنگ با
ترکیه خاتمه دهند. اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در واکنش به این پیام اوجالان اعلام کرد که ایران از پیام رهبر پ‌ک‌ک استقبال می‌کند. او کنار گذاشتن سلاح را «گامی مهم در جهت نفی خشونت» خواند و گفت امیدوار است این تحول در سطح منطقه نیز آثار مثبت
داشته باشد.
درباره چرایی و تبعات این تصمیم اوجالان بر تحولات کردی در منطقه با سیامک کاکایی، پژوهشگر حوزه ترکیه و دکترای روابط بین الملل گفت و گو کردیم:
به عنوان پرسش نخست شاید برای مخاطب معمولی ایرانی که چندان در جریان رایزنی های چند سال اخیر دولت ترکیه با عبدالله اوجالان نبوده، مهم ترین پرسش این باشد که چه پروسه ای در چند ماه اخیر طی شد تا به صدور این بیانیه از سوی اوجالان برسیم؟
پیام عبدالله اوجالان، رهبر پ‌ک‌ک، مبنی بر زمین گذاشتن سلاح از سوی اعضای این گروه و همچنین تأکید بر اعلام انحلال پ‌ک‌ک، بازتاب گسترده‌ای در محافل سیاسی و رسانه‌ای کشورهای مختلف داشته است.
موضوع این پیام که در چند روز گذشته منتشر شده، به طور خلاصه جدید نیست. پیش از این نیز، عبدالله اوجالان چندین بار بر ضرورت زمین گذاشتن سلاح‌های پ‌ک‌ک تأکید کرده و راه‌حل‌های دموکراتیک یا مسالمت‌آمیز را برای پیشبرد مسائل کردها در ترکیه مطرح کرده بود. اما این
بار که تبلیغات و مانورهای رسانه‌ای پیرامون پیام اوجالان شکل گرفته است، می‌توان از چند بعد به آن نگریست.
نخست، حدود سه ماه پیش، رهبر حزب حرکت ملی، دولت باغچلی، که یک حزب ملی‌گرا و تندرو در ترکیه به شمار می‌رود و هم‌اکنون هم‌پیمان حزب عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهوری ترکیه، است، برای نخستین بار در پارلمان اشاره کرد که اوجالان باید به پارلمان
ترکیه آمده و در آنجا اقدام به اعلام انحلال پ‌ک‌ک کند. این اقدام به نوعی مشابه عمل عفو خواهد بود و به نظر می‌رسد که هدف از چنین پیشنهادی، ایجاد فضای گفت و گو و مدارا در میان طیف‌های مختلف اجتماعی و سیاسی باشد.
این موضوع که دولت باغچلی اعلام کرد، از سوی رجب طیب اردوغان نیز حمایت شد و برای نخستین بار، تلاش‌هایی آغاز شد تا راه‌هایی برای صدور بیانیه‌ای از سوی اوجالان به منظور پایان جنگ مسلحانه بررسی شود.
دولت ترکیه همچنین از طریق تعدادی از نمایندگان کرد حزب دموکراسی و برابری، که یک حزب قانونی و دارای نماینده در پارلمان است، اقدام به دیدارهایی با اوجالان در جزیره ایمرالی، محل زندانی بودن او کردند. این گفتگوها در نهایت منجر به صدور پیام اوجالان برای زمین گذاشتن
سلاح و حتی اعلام انحلال پ‌ک‌ک شد.به‌طور مشخص، اوجالان در پیام خود بر ضرورت زمین گذاشتن سلاح تأکید کرد و از رهبران کنونی پ‌ک‌ک که عمدتاً در شمال عراق مستقر هستند، خواست که کنگره‌ای برگزار کنند تا در آن کنگره، اعلام انحلال پ‌ک‌ک به‌صورت رسمی رسانه‌ای شود و در
مورد این موضوع تصمیم‌گیری کنند.
پایان دادن به فعالیت مسلحانه پ‌ک‌ک تاثیرات مهم منطقه ای دارد
چرا اوجالان در این مقطع دستور به زمین گذاشتن سلاح از سوی پ ک ک داد؟ انگیزه های او پس از چند دهه مبارزه مسلحانه این گروه را در چه مواردی می دانید؟
البته پیش‌تر نیز پیام‌های شبیه به این از سوی اوجالان صادر شده بود. به عنوان مثال، در سال‌های ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲، حزب عدالت و توسعه طرحی را به نام «طرح گشایش در مسئله کردی» به بررسی گذاشت و آن زمان برای نخستین بار تابوها درباره مذاکرات میان دولت ترکیه و پ‌ک‌ک شکسته
شد.
در آن زمان، سازمان اطلاعات مرکزی ترکیه (میت) پیشگام این مذاکرات بود و آقای فیدان، رئیس میت در آن زمان، نظارت بر این وضعیت را بر عهده داشت.
نکته‌ای که در بیانیه پ ک ک قابل توجه است، این است که اشاره شده که آنها موضوع فرایند خلع سلاح پ ک ک را می‌پذیرند؛ اما لازم است که دولت ترکیه اجازه دهد عبدالله اوجالان ناظر بر خلع سلاح پ ک ک باشد. تحقق این خواسته، بسیار دشوار و دور از انتظار به نظر می‌رسد.
در نتیجه، پ‌ک‌ک اعلام آتش‌بس کرد و این آتش‌بس از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۵ برقرار بود. اما در سال ۲۰۱۵ ورق برگشت و اوضاع تغییر کرد. دولت ترکیه دوباره عملیات‌هایی علیه پ‌ک‌ک آغاز کرد و فضای امنیتی در مناطق جنوب شرقی ترکیه ایجاد شد. یکی از دلایل این تغییر، افزایش تعداد
کرسی‌های حزب مربوط به کردها یا طرفداران کردها در انتخابات ۲۰۱۵ بود، به‌طوری که حزب عدالت و توسعه نتوانست به حد نصاب لازم برای تشکیل مستقل دولت برسد و در نتیجه، اوضاع سیاسی به شدت دچار تحول شد. انتخابات دوباره برگزار شد و در فاصله برگزاری انتخابات زودهنگام
بعدی، یک فضای امنیتی در جنوب شرقی ترکیه ایجاد شد و عملیات و جنگ میان پ‌ک‌ک و دولت و ارتش ترکیه دوباره از سر گرفته شد. این وضعیت به مباحثی که درباره «طرح گشایش کردها» در آن زمان مطرح شده بود، پایان داد.
نکته دیگر این است که شرایط سوریه به دلیل تحرکاتی که کردهای سوریه انجام داده بودند، دستخوش تغییرات اساسی شد. کردها کنترل برخی از مناطق کردنشین سوریه را به دست گرفته و مناطقی را به عنوان مناطق شبه خودمختاری کردی در سوریه ایجاد کرده بودند.در آن زمان، دولت
سوریه و ارتش این کشور از مناطق کرد نشین خارج شده بودند و در واقع، اداره مناطق کردی به دست جریان‌های کرد سوریه افتاده بود. این وضعیت به شدت موجب نگرانی و دغدغه‌های امنیتی برای دولت ترکیه شد.
از این رو، دولت ترکیه سیاست تهاجمی را علیه جریان‌های کردی در شمال سوریه اتخاذ کرد. در فاصله سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰، چندین عملیات بزرگ همچون عملیات "شاخه زیتون" و "چشمه سرخ" در مناطق مختلف، از جمله منطقه شرقی و غربی فرات، انجام شد.در این عملیات‌ها، مناطقی در
شمال سوریه به تصرف ارتش و نیروهای وابسته به ترکیه درآمد و این کشور به دنبال ایجاد یک منطقه حایل در مرز با سوریه بود. مهم‌ترین نگرانی ترکیه این بود که تحرکات کردهای سوریه در آینده وضعیت کردها در سوریه را تحت تأثیر قرار دهد و دغدغه‌های جدی برای امنیت این کشور
ایجاد کند.در همان زمان، رجب طیب اردوغان اعلام کرده بود که ترکیه هیچ‌گاه حاضر نیست اقلیم‌سازی کردی در سوریه را بپذیرد. تا به امروز، شرایط سوریه این وضعیت را در ارتباط با مسائل کردها به وضوح نشان داده است.
تا چه اندازه می توان بر تغییر ماهیت این گروه و چرخش آن به سمت فعالیت های سیاسی غیرنظامی و متعارف امیدوار بود؟
در ترکیه ابهامات جدی در این زمینه وجود دارد، پ ک ک در واکنش به پیام عبدالله اوجالان بیانیه‌ای صادر کرده و در آن ضمن استقبال از سخنان اوجالان، آتش‌بس فوری را اعلام و تاکید کرده به آن پایبند خواهد بود مگر اینکه مورد حمله قرار گیرند. اما نکته‌ای که در همین
بیانیه پ ک ک قابل توجه است، این است که اشاره شده که آنها موضوع فرایند خلع سلاح پ ک ک را می‌پذیرند؛ اما لازم است که دولت ترکیه اجازه دهد عبدالله اوجالان ناظر بر خلع سلاح پ ک ک باشد. تحقق این خواسته، بسیار دشوار و دور از انتظار به نظر می‌رسد، چرا که جایگاه
دولت ترکیه این اجازه را نخواهد داد.
این موضع‌گیری، نشان‌دهنده دشواری فرایند زمین گذاشتن سلاح توسط پ ک ک است و این دشواری ناشی از بی‌اعتمادی‌های موجود از طرف دولت نسبت به چشم‌انداز فعالیتهای پ ک ک و روند سیاسی شدن آنها، و همچنین بی‌اعتمادی عوامل پ ک ک نسبت به سیاست‌ها و برنامه‌های ترکیه است.
دولت ترکیه از پیام اوجالان برای خلع سلاح استقبال کرده اما سوال اساسی این است که با توجه به پیشینه ای که شما هم به آن اشاره کردید آیا این بار دولت اردوغان هم فکر می کند که وضعیت متفاوت است؟
بله دولت ترکیه از پیام عبدالله اوجالان استقبال و اعلام کرده است که منتظر نتایج آن هستند. اما دولت ترکیه نسبت به احتمال خلع سلاح پ ک ک تردید جدی دارد و به وضوح اعلام کرده که منتظر نتایج مشخصی از این فرآیند خواهد بود. به عبارت دیگر، آنها بر این باورند که
پ ک ک باید به طور کامل و به شکلی سازمان‌یافته، خود را تسلیم کند. این وضعیت از سوی دولت ترکیه به‌گونه‌ای بیان شده که اجرای چنین برنامه‌ای، آسان نخواهد بود.
حمایت دولت ترکیه از پیام اوجالان و تلاش‌هایی که پیش از آن برای انتشار چنین بیانیه‌ای از سوی اوجالان انجام شده، ناشی از نوع نگاهی است که ترکیه به برخی مسائل کردی دارد. به ویژه اگر به نزدیک به ۵۰ سال فعالیت پ‌ک‌ک نظر بیاندازیم، عملیات‌های مستمر جنگی که ترکیه
از دهه ۱۹۸۰ تا کنون، به‌خصوص در مناطق شمال عراق و بخش‌هایی از سوریه، علیه پ‌ک‌ک انجام داده، نتوانسته این گروه را نابود کند. بنابراین، این مسئله به یک دردسر بزرگ برای ترکیه تبدیل شده است، زیرا دولت ترکیه این گروه را به عنوان یک گروه تروریستی شناسایی می‌کند.
دولت ترکیه و شخص اردوغان به‌نظر می‌رسد که به دنبال تأثیرگذاری پایان فعالیت نظامی پ ک ک بر پایان فعالیت گروه‌های کردی در سوریه هستند، به‌گونه‌ای که ارتباط میان این گروه‌ها قطع شود و مسئله‌ای به‌عنوان منطقه خودگردان یا خودمختار در سوریه و همچنین ادارات محلی
و مواردی از این دست وجود نداشته باشد.فکر می کنید در داخل ترکیه و افکار عمومی از این رویکرد جدید پ ک ک استقبال شود؟
در داخل ترکیه، نگاه احزاب به مسئله پ‌ک‌ک و حتی مذاکره دولت با آنها وضعیت سخت‌گیرانه‌ای ایجاد کرده است. اکنون دولت اردوغان و حزب عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی خواستار یک گشایش جدید در مسئله کردی و پایان فعالیتهای پ‌ک‌ک هستند، اما از سوی گروه‌های دیگر انتقادهای
تندی به این سیاست‌ها وارد شده است.
حتی رهبر حزب ائی پارتی اعلام کرده که این به معنای آن است که راه برای خروج نیروهای پ‌ک‌ک از شمال عراق به شمال سوریه فراهم می‌شود. این گروه‌ها معتقدند که دولت ترکیه برای خلع سلاح و پایان فعالیتهای پ‌ک‌ک به این راحتی موفق نخواهد شد و بنابراین، دولت باید همچنان
با قوت با آنها مقابله کند. در کنار این، برخی از احزاب دیگر مانند حزب سعادت نیز از پیام پایان فعالیت پ‌ک‌ک استقبال کرده‌اند. اما اگر به صحنه سیاسی ترکیه و نوع نگاهی که دولت دارد بازگردیم، مشخص می‌شود که بی‌اعتمادی زیادی نسبت به اینکه آیا پ‌ک‌ک خود را خلع سلاح
خواهد کرد یا خیر، وجود دارد.
همچنین این پرسش مطرح است که اگر چنین اقدامی انجام شود، چه کسی مسئول نظارت بر این فرآیند خواهد بود. این موضوع به شکلی مبهم باقی مانده و دولت ترکیه نیز در این‌باره به وضوح صحبت نکرده است. علاوه بر این، مشخص نیست که آیا نیروهای پ ک ک قرار است فقط سلاح‌ها را
زمین بگذارند یا اینکه باید خود را به دولت ترکیه تسلیم کنند. سؤالاتی نیز درباره اینکه آیا دولت ترکیه به مسائل مربوط به عفو یا موضوعات مشابه توجه خواهد کرد، وجود دارد. این نکات هنوز به‌طور روشن تعیین‌نشده‌اند و نه دولت ترکیه و نه رسانه‌های وابسته به آن، تاکنون
به‌طور روشنی در این زمینه بحث نکرده‌اند.
در بسیاری از محافل رسانه ای وضعیت کردها در ترکیه از لنز فعالیتهای پ ک ک مورد تجزیه و تحلیل یا حتی توجه قرار گرفته اما وضعیت کلی کردها در ترکیه و نوع نگاه دولت عدالت و توسعه به آنها چگونه است؟
بررسی تاریخ ۲۲ ساله حکومت عدالت و توسعه به رهبری رجب طیب اردوغان در مورد موضوع کردها نشان می دهد که ترکیه دستاوردهای مهمی در این خصوص داشته که می توان به اعطای حقوق فرهنگی و مدنی و حتی تغییر در رویکرد سیاسی به فعالیت احزاب قانونی کرد اشاره کرد. اما ایجاد
محدودیت ها برای شهرداران کرد و بازداشت و زندانی کردن دهها چهره سرشناس کرد ترکیه از سوی نهادهای قضایی و اعمال فشارهای دولت در این باره نیز کم نبوده است، با وجود این گشایش های قابل توجهی در وضعیت کردها در ترکیه بوجود آمده است.
اکنون رهبران ائتلاف حاکم ترکیه یعنی اردوغان و دولت باغچلی از گشایشی تازه در مساله کردی و مجال به عبدالله اوجالان رهبر در بند پ ک ک سخن گفته اند که اقدام ساختار شکنانه ای در این کشور قلمداد می شود. اینکه آیا پیام اوجالان برای پایان فعالیت پ ک ک به نتیجه دلخواه
آنکار می رسد یا خیر بحث دیگری است. اما تا اینجا و همین رویکرد و سخنان کم نظیر و تاریخی بوده است. این در وضعیتی است که تمرکز ترکیه بر وضعیت و آینده فعالیت جریان های کرد در سوریه تا حدودی تحت تاثیر مطالبه آنان و سیاست مبهم آمریکا در سوریه برهم خورده است.
تاثیر این پیام و این تحول بر وضعیت کردها در سوریه را چگونه ارزیابی می کنید؟
یکی از مسائل مهمی که بر تمایل دولت ترکیه برای صدور بیانیه یا پیام اوجالان به منظور پایان فعالیت پ ک ک تأثیرگذار بود، موضوع احزاب و گروه‌های کردی فعال در سوریه است. این گروه‌ها کنترل بخش‌هایی از مناطقی که به‌عنوان مناطق کرد نشین معروف است، را در دست دارند.
از دیدگاه دولت ترکیه، این احزاب به‌عنوان ادامه‌دهندگان پ ک ک شناخته می‌شوند. به‌خصوص، دولت ترکیه اعلام کرده که حزب اتحاد دموکراتیک کردستان سوریه (پ. ی. د) و یگان‌های مدافع خلق (ی‌پ‌گ) هر دو در واقع ادامه‌دهنده راه پ ک ک هستند و همان پ ک ک هستند که صرفاً در
لباس سوری ظاهر شده‌اند.
دولت ترکیه و شخص اردوغان به‌نظر می‌رسد که به دنبال تأثیرگذاری پایان فعالیت نظامی پ ک ک بر پایان فعالیت گروه‌های کردی در سوریه هستند، به‌گونه‌ای که ارتباط میان این گروه‌ها قطع شود و مسئله‌ای به‌عنوان منطقه خودگردان یا خودمختار در سوریه و همچنین ادارات محلی
و مواردی از این دست وجود نداشته باشد. تأثیر پیام‌ها بر روی جریان‌های کردی و پیروی آنها از این پیام‌ها برای ترکیه بسیار حائز اهمیت است. در حال حاضر، یکی از چالش‌های اصلی ترکیه در ارتباط با سوریه، فعالیت جریان‌های کردی در این کشور است. ترکیه تاکنون از مناطق
شمالی سوریه خارج نشده و بخش‌هایی از آن تحت کنترل این کشور است.
مساله حمایت آمریکا از کردهای سوریه تا چه اندازه می تواند بر چشم انداز مدنظر دولت ترکیه در قبال کردهای سوریه تاثیر گذار باشد؟
عدم وضوح در آینده وضعیت کردی در سوریه، به سیاست‌های ایالات متحده نیز مربوط می‌شود، چرا که هنوز بخشی از نیروهای آمریکایی در شمال سوریه و در مناطق کردی مستقر هستند. ایالات متحده به‌طور ضمنی از جریان‌های کردی در سوریه حمایت می‌کند و این امر باعث نگرانی جدی
ترکیه شده است. انتقاد شدید آنکارا از واشنگتن نیز این است که چرا به حمایت از گروه‌هایی می‌پردازد که به اعتقاد ترکیه، این گروه‌ها تروریستی هستند.
به نظر می رسد کردهای سوریه خود را موظف به تبعیت از فرمان اوجالان نمی دانند و ما این را در موضع گیری آنها در قبال این پیام شاهد بودیم. در چنین شرایطی رویکرد ترکیه را چطور پیش بینی می کنید؟
در اینکه وضعیت کردها در سوریه و ترکیه تحت تأثیر موضوع پ ک ک قرار دارد شکی وجود ندارد اما واکنش جریان‌های کردی در سوریه نسبت به پیام اوجالان قابل توجه است.
مظلوم عبدی، که به مظلوم کوبانی معروف است و فرمانده گروه‌های کردی در سوریه نیز هست، اعلام کرده که آنها از پیام اوجالان استقبال می‌کنند و آن را یک پیام تاریخی می‌دانند. با این حال، او تأکید کرده که این پیام مرتبط با کردهای ترکیه و پ ک ک بوده و هیچ ارتباطی
با کردهای سوریه ندارد.
این موضوع باعت تداوم نگرانی ترکیه خواهدشد و به نظر می‌رسد که می‌توان تحلیل کرد که مسئله کردها در سوریه تابعی از سیاست‌های ایالات متحده و همچنین سیاست‌های دولت کنونی سوریه نسبت به نوع تعامل با مسئله کردها در این کشور است.
عدم وضوح در آینده وضعیت کردی در سوریه، به سیاست‌های ایالات متحده نیز مربوط می‌شود، چرا که هنوز بخشی از نیروهای آمریکایی در شمال سوریه و در مناطق کردی مستقر هستند. ایالات متحده به‌طور ضمنی از جریان‌های کردی در سوریه حمایت می‌کند و این امر باعث نگرانی جدی
ترکیه شده است.
سیاست دولت جدید سوریه در قبال کردها را چگونه ارزیابی می کنید؟
دولت کنونی سوریه خواهان برچیدن سلاح‌هایی است که در دست گروه‌های کردی وجود دارد و مسئله یکپارچگی سوریه و حاکمیت ملی را به‌طور جدی مورد تأکید قرار می‌دهد. احمد الشرع از روند مذاکراتی سخن گفته که در آینده با کردهای سوریه انجام خواهد شد. البته دیدارهایی بین
رهبران کردی و مسئولان دولت کنونی سوریه و احمد الشرع صورت گرفته، با این حال هنوز چشم‌انداز این موضوع و این که چگونه دولت سوریه و کردها می‌توانند به توافقی برسند که در واقع برای ترکیه نیز رضایت‌بخش باشد، مبهم است.
این نکته بسیار مهم و مشخص است که ترکیه به هیچ وجه با اقلیم‌سازی و ایجاد منطقه خودگردان برای کردهای سوریه موافقت نخواهد کرد و به شدت با این موضوع مخالف است. ترکیه مایل است که کردهای سوریه در فرآیند سیاسی مشارکت داشته باشند؛ اما منظور از این موضع، گروه‌های
حزب دموکراتیک و نیروهای دموکراتیک سوریه و همچنین یگان‌های مدافع خلق (YPG) نیست. ترکیه به هیچ وجه مایل نیست که این گروه‌ها در روند سیاسی در سوریه مشارکت کنند و در عین حال خواهان پایان فعالیتهای مسلحانه کردها در سوریه نیز هست.
با این حال، این که آیا پیام اوجالان می‌تواند بر وضعیت کلی کردها در سوریه تأثیر بگذارد، هنوز تردیدهایی وجود دارد. به هر حال، حدود ۱۲ سال است که کردها در سوریه از یک حالت نیمه‌خودمختار برخوردار بوده‌اند و در کنار آن، حمایت نسبی آمریکا از این جریان‌های کرد
در سوریه نیز برای دولت کنونی سوریه و دولت ترکیه بسیار نگران‌کننده است و این بر پیچیدگی موضوع افزوده است.
در سطح منطقه ای استقبال قابل توجهی از این پیام اوجالان صورت گرفت اما آیا فکر می کنید این بدبینی یا تردیدی که در ترکیه نسبت به اجرای این دستور اوجالان وجود دارد در سطح منطقه ای نیز قابل توجه است؟
در بررسی مواضع کلی داخلی در ترکیه، در سطح منطقه و همچنین در عرصه جهانی نسبت به پیام اوجالان، این نکته نمایان است که همگی استقبال کرده‌اند. استقبال از اینکه پ ک ک به فعالیتهای مسلحانه‌اش پایان دهد، سلاح‌ها را زمین بگذارد و حتی شاهد انحلال این حزب باشند.
اما در صحنه عملیاتی، اگر این موضوع را مورد کنکاش قرار دهیم، به نظر می‌رسد که شرایط برای پایان دادن به این وضعیت و فعالیت یک گروه مسلح یا یک حزب مسلح که بیش از ۴ دهه درگیر مبارزه مسلحانه بوده، راحت نخواهد بود.
در ابتدای بحث اشاره کردم که نیروهای پ‌ک‌ک و رهبران نظامی این گروه‌ها در شمال عراق درباره نحوه زمین گذاشتن سلاح‌ها اطمینان ندارند. آیا دولت ترکیه از آنها استقبال خواهد کرد؟ آیا فضای اجتماعی و سیاسی در ترکیه برای فعالیت سیاسی این گروه گشوده شده است؟ اینها
نکات پرسش‌برانگیزی هستند که در ارتباط با این موضوع مطرح می‌شوند.
اگر بخواهیم اصل صدور این دستور توسط اوجالان را مورد موشکافی قرار بدهیم مهم ترین پرسش این است که آیا می توان این رویکرد را به اصطلاح دگردیسی در منظومه ذهنی و فکری اوجالان خواند یا صرفا یک تاکتیک می تواند باشد؟
به لحاظ مفهومی، پیام عبدالله اوجالان به عنوان یک اقدام تاریخی مطرح شده و مورد بررسی قرار می‌گیرد، زیرا به معنای تأکیدی است بر پایان فعالیت یک جریان و گروه سیاسی که شخص اوجالان، به عنوان بنیانگذار حزب کارگران کردستان ترکیه، به این نتیجه رسیده است که دوران
و ماهیت وجودی این حزب دیگر مانند گذشته نیست. از این منظر می توان گفت که بله، این نشان‌دهنده یک دگردیسی و تغییر در مفهوم فعالیت پ‌ک‌ک است؛ اما نهایی شدن تصمیم دولت ترکیه برای پایان فعالیتهای پ‌ک‌ک و اجرای پیام عبدالله اوجالان برای انحلال این حزب و زمین گذاشتن
سلاح توسط نیروهای آن بستگی به مجموعه‌ای از شرایط و عواملی دارد که باید به عملیاتی شدن این روند منجر شود.
یعنی طرفین باید به یک نقطه نظر و درجه‌ای از اعتماد متقابل برسند که هم آنها سلاح‌ها را زمین بگذارند و هم باید فضای ترکیه بر روی پذیرش آنها برای ورود به فرآیندهای سیاسی و مدنی گشوده باشد. پایان دادن به خشونت در هر شکلی اقدام موثری خواهد بود. اینکه هم شخص اردوغان
و هم رهبر حزب حرکت ملی، گام اول را برای پیشبرد این موضوع انجام داده‌اند، می‌تواند به این نکته اشاره کند که اقدامات بعدی تا حدودی پیش‌بینی شده است.
این بدان مفهوم است که یک سطحی از تغییرات نگرشی نسبت به پذیرش عناصر، عوامل و اعضای پ‌ک‌ک در داخل ترکیه به واقع ایجاد شده است. وگرنه، اگر تنها یک ابلاغ و بیانیه سیاسی برای پایان فعالیت پ‌ک‌ک و زمین گذاشتن سلاح وجود داشته باشد، تمام این موارد در همان بیانیه
باقی خواهد ماند.
اقداماتی که پیش‌تر انجام شده نشان می‌دهد که نگاه دولت ترکیه نسبت به این موضوع چندان وسیع‌تر از قبل نشده و اطمینان به واگذاری کامل سلاح و همه چیز از سوی پ‌ک‌ک نیز مراحل سختی خواهد داشت. البته این بدان معنا نیست که این امر غیرممکن باشد بلکه فرمان اجرای این
پروسه اعلام شده و مراحل آن هم قابلیت اجرایی دارد، اما چگونگی اجرای این فرمان و همچنین تغییر نگاه ترکیه به ماهیت فعالیت پ‌ک‌ک و حرکت به سمت صلح داخلی و پایان دادن به فعالیت های تروریستی مستلزم اقدامات گسترده‌تری است که شامل حرکت دولت ترکیه در این مسیر از یک
سو و از سوی دیگر تمکین پ ک ک به بیانیه‌ها و پیام‌های عبدالله اوجالان است.
این مسیر می‌تواند در یک فرایند گفتگومحور به اجماعی برای پایان فعالیتهای مسلحانه پ‌ک‌ک منجر شود و در واقع بستر پذیرش آنها را در درون جامعه ترکیه و نهادهای مدنی و غیره فراهم آورد. بنابراین، ورود به یک چرخه جدید و یک سامانه سیاسی نوین در داخل ترکیه نیازمند
نگرش و بینش جدیدی است که این نگرش باید دوسویه باشد، یعنی هم از سوی دولت ترکیه و هم از سوی سایر عوامل داخلی، تا بتوان به یک مرحله جدیدی در راستای برقراری صلح پایدار دست یافت.