به گزارش تحلیل ایران ؛ «درباره اینکه توقع داشتیم، اروپا اینستکس را بتواند راه‌اندازی کند، اشتباه می‌کردیم». این جمله وزیر خارجه دولت تدبیر و امید است.
اینستکس یک کانال مالی بین ایران و ضلع اروپایی برجام است که پس از خروج یک طرفه آمریکا از این توافق تشکیل و مانع خروج ایران از برجام شد.
.
۶ سال پیش وزیر خارجه دولت تدبیر و امید گفته بود که اینستکس شیوه هوشمندی برای دور زدن تحریم‌های آمریکاست!
در ۵۰ ماه فعالیت کانال مالی اینستکس تنها یک تراکنش بین آلمان، فرانسه و انگلستان با ایران ثبت شد و پرونده این وعده اسفند ۱۴۰۱ بسته شد.
تحلیل داده‌های فروش نفت ایران نشان می‌دهد، خسارت دلبستن به وعده اروپایی‌ها پس از خروج آمریکا از برجام و بی‌توجهی به راهبرد بی‌اثرسازی تحریم، در ۵۰ ماه بعد از برجام فقط در بخش صادرات نفت بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار ضرر به ایران زده.
اگر بنا بود این پول بین همه ایرانی‌ها توزیع شود، سهم هر خانواده ۷۵۰ میلیون تومان می‌شد.
کارشناس اقتصادی علی صاحب‌نظر معتقد است که پس از روی کار آمدن ترامپ و خروج آمریکا از برجام ایران چاره‌ای جز اعتماد مجدد به اروپا نداشت و خسارت ۲۰۰ میلیارد دلاری اقتصاد کشور اجتناب‌ناپذیر بود.
اما کارشناس اقتصادی مجید شاکری می‌گوید که هم برجام هم بی‌عملی پس از آن محصول نگاه غلط به جهان است و تجربه سال‌های ۱۴۰۰ تاکنون نشان داده است که راهبرد بی‌اثرسازی تحریم می‌تواند خسارت فشار آمریکا را به حداقل ممکن برساند.
راهبرد بی‌اثرسازی تحریم شامل سیاست خارجی متناسب بین شرق و غرب و طراحی بسته‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی با کشورهای جهان در ۳ سال اخیر سبب شده تا رکورد صادرات نفت ایران شکسته و مطابق محاسبات موسسه ELine، تا ۷۰ درصد فشار اقتصادی تحریم بی‌اثر شود.