به گزارش تحلیل ایران به نقل از مهر، در روزهای ابتدایی حمله رژیم صهیونیستی به کشورمان، یکی از مجریان شبکه فاکس‌نیوز در پلتفرم ایکس (توییتر سابق) از ایلان ماسک، مالک شرکت اسپیس‌ایکس، درخواست کرد تا اینترنت ماهواره‌ای استارلینک را در ایران
فعال کند. ماسک نیز در پاسخ نوشت: «پرتوها فعال است.» همین اظهار نظر صریح به‌تنهایی نشان‌دهنده آماده‌باش زیرساخت استارلینک برای استفاده در عملیات ترکیبی علیه ایران بود.هم‌زمان با تجاوز ایالات متحده به زیرساخت‌های هسته‌ای ایران، ریچارد
گرنل، نماینده پیشین دولت ترامپ در امور اطلاعات، در حساب کاربری خود در ایکس از ماسک خواست که دست‌کم برای چند هفته استارلینک را در ایران فعال کند. او مدعی شد: «دوستان من داخل ایران در حال حاضر دسترسی منظم به اطلاعات ندارند.»این تنها ایران
نیست که هدف استفاده نظامی از اینترنت ماهواره‌ای قرار گرفته است. در جنگ اوکراین نیز بارها گزارش‌هایی منتشر شده که نشان می‌دهد استارلینک به‌عنوان زیرساخت اصلی اتصال ریزپرنده‌ها (پهپادهای کوچک) برای عملیات شناسایی و حمله به اهداف، مورد استفاده ارتش اوکراین قرار
گرفته است.آنچه این موضوع را در شرایط ژئوپلیتیکی کنونی نگران‌کننده می‌کند، تبدیل فناوری‌های جدید ارتباطی مثل اینترنت ماهواره‌ای به ابزارهایی برای جنگ‌های ترکیبی و عملیات پنهان در کشورهای هدف است. این ابزارها به دلیل نبود قوانین بین‌المللی
قوی، به‌سادگی می‌توانند حاکمیت ملی کشورها را دور بزنند. در همین زمینه، با احسان کیانخواه، پژوهشگر فضای مجازی و کارشناس امنیت سایبری، گفت‌وگو کردیم.
استارلینک و تهدید حاکمیت ملی
کیانخواه در پاسخ به این پرسش که نقش استارلینک در جنگ‌های ترکیبی چیست و آیا اینترنت ماهواره‌ای تهدیدی برای حاکمیت ملی به شمار می‌رود یا نه، توضیح داد: «تا پیش از ورود استارلینک، اینترنت در کشور عمدتاً زیرساخت ملی و مراکز توزیع داخلی ارائه
می‌شد که امکان اعمال حاکمیت ملی و رعایت قوانین سرزمینی را تا حدودی فراهم می‌کرد.»او ادامه داد: «با ورود سامانه‌هایی مثل استارلینک که از مجموعه ماهواره‌های مدار پایین زمین (LEO) استفاده می‌کنند و دسترسی خانگی را به‌شدت تسهیل می‌کنند،
وضعیت را به‌کلی تغییر خواهند داد. مهم‌ترین تهدید امنیتی استارلینک خارج بودن از قوانین سرزمینی و مستعد بودن برای توسعه شبکه‌سازی سرویس‌های اطلاعاتی دشمن برای توسعه ناامنی در کشور است».کیانخواه با اشاره به مصوبات اتحادیه بین‌المللی مخابرات
(ITU) اظهار داشت: «بر اساس مصوبات ITU، هر شرکتی که قصد فعالیت در حوزه اینترنت ماهواره‌ای در لایه LEO را دارد، موظف است حقوق سرزمینی کشورها را رعایت کند. درباره ایران نیز در ITU مصوب کرده که استارلینک باید به قوانین ایران پایبند باشد. با این حال، کنترل و اشراف
داخلی بر این فناوری بسیار محدود است و همین امر احتمال ارائه خدمات بدون رعایت قوانین ایران را بالا می‌برد.»
استارلینک، موساد و شبکه نفوذ
در پاسخ به پرسشی درباره ارتباط استارلینک با جاسوسی و شبکه موساد، کیانخواه گفت: «ما در تقابل جدی با غرب قرار هستیک. تمامی پلتفرم‌ها و سامانه‌های فضای مجازی و سایبری، چه در لایه ارتباطات، چه کسب‌وکار و چه پلتفرم‌های عمومی، بر اساس قواعد
سرزمینی کشورهای غربی تعریف شده‌اند و ملزم به رعایت دستورات نهادهای امنیتی آن کشورها از جمله اف‌بی‌آی هستند. آمریکا و اسرائیل در این زمینه، دو روی یک سکه‌اند و داده‌های کنترلی را در اختیار هم قرار می‌دهند.»او افزود: «موضع‌گیری صریح ایلان
ماسک در فعال‌سازی استارلینک در دوران بحران، در واقع تلاشی است برای دور زدن همان حداقل حاکمیت سایبری که در ایران برقرار است. هدف این است که ابزارهایی مشخص، هم برای مقابله با ایران و هم برای استمرار فعالیت‌های شبکه نفوذ موساد در ایران زنده بمانند و فعال باقی
بمانند.»
وظایف حاکمیتی برای پیگیری حق سرزمینی ایران در برابر استارلینک
درخصوص امکان اتصال مستقیم استارلینک به گوشی‌های هوشمند مانند آیفون ۱۴ به بالا، کیانخواه گفت: «در حال حاضر دسترسی به استارلینک از طریق گوشی حداقل برای عموم فعال نیست و تجهیزات خاصی لازم است.»کیانخواه درباره وظایف نهادهای
مسئول از جمله وزارت ارتباطات و سازمان تنظیم مقررات نیز گفت: «وزارت ارتباطات و رگولاتوری باید این مسئله را به‌شدت و به‌صورت جدی پیگیری کنند. این وزارتخانه متصدی ارتباط ایران با ITU است و باید این مسئله را به نتیجه برساند و این شرکت‌ها را پاسخگو کند .»او
با اشاره به تجربه مشابه در کشور برزیل توضیح داد: «در برزیل، استارلینک با تأسیس نمایندگی رسمی و پذیرش قواعد محلی توانست خدمات خود را ارائه دهد. اما به‌دلیل تخاصم عمیق ایران و آمریکا، این رویه در کشور ما چندان امکان‌پذیر نیست. با این حال، ما نباید منفعل باشیم
و باید همچنان از طریق ITU پیگیر حقوق خود باشیم، حتی اگر شده با ثبت شکایت رسمی.»کیانخواه خاطرنشان کرد: «در کنار استارلینک، شرکت‌های متعدد دیگری نیز در حوزه اینترنت ماهواره‌ای فعالیت دارند و نباید تمرکز صرف تنها روی یک برند باشد. آسمان
کشور در اختیار ماست و باید مدیریت و پیگیری دقیق برای کنترل این فضا انجام گیرد.»
لزوم اجرای قانون آگاهی‌بخشی است
در رابطه با قانون مجازات برای استفاده‌کنندگان اینترنت ماهواره‌ای که به تازگی در مجلس تصویب شده است و به موجب آن دارندگان اینترنت ماهواره‌ای بدون مجوز مجرم شناخته شده و مجازات می‌شوند، کیانخواه تصریح کرد: «نبود قانون یکی از چالش‌های اصلی
است. باید قانونی مشخص وجود داشته باشد تا دستگاه قضایی بتواند اقدام لازم را انجام دهد. اما مهم‌تر از آن، پیشگیری و آگاهی‌بخشی به مردم است. مردم باید نسبت به تهدیدات این فناوری آگاه شوند.»کیانخواه با تأکید بر لزوم ارتقای زیرساخت‌های ارتباطی
کشور گفت: «برای مقابله مؤثر با تهدید اینترنت ماهواره‌ای، صرفاً اقدامات سلبی کافی نیست. باید اینترنت باکیفیت، پایدار و داخلی را در اختیار مردم قرار دهیم.»او با اشاره به کیفیت پایین اینترنت ثابت افزود: «در بسیاری از نقاط، اینترنت ثابت
پاسخ‌گوی نیاز مردم نیست و آن‌ها ناچار به استفاده از اینترنت همراه می‌شوند، در حالی‌که اینترنت همراه برای مصارف تجاری مناسب نیست.»
به گفته این پژوهشگر، دولت باید توسعه فیبر نوری را با همکاری شهرداری‌ها و شرکت مخابرات در اولویت قرار دهد. او تصریح کرد: «تا زمانی که نیاز واقعی مردم به اینترنت پایدار تأمین نشود، اجرای قوانین محدودکننده مانند ممنوعیت استارلینک ممکن نخواهد
بود. اقناع عمومی، پیش‌نیاز حکمرانی موفق در فضای مجازی است.این کارشناس هشدار داد: «حتی اگر یک فرد صرفاً برای دریافت اخبار یا سرگرمی از این ابزار استفاده کند، ممکن است به‌راحتی به طعمه جریانات نفوذی تبدیل شود. مشابه آنچه در واتساپ رخ داده
است. بسیاری تصور می‌کنند اطلاعات مهمی ندارند، اما صرف حضور در این شبکه‌ها به معنی باز شدن درهای جدید برای نفوذ است. آموزش و فرهنگ‌سازی در این زمینه حیاتی است.»