به گزارش تحلیل ایران ساخت کیتهای تشخیص بیماری در داخل کشور یعنی وقتی مردم به آزمایش نیاز دارند، منتظر واردات و تجهیزات خارجی نباشند. این کار باعث میشود تشخیص بیماریها سریعتر، ارزانتر و مطمئنتر انجام شود؛ در شرایطی که تحریم هستیم و
واردات بسیاری از اقلام بسیار سخت یا غیرممکن است، تولید داخلی این کیتها با فناوریهای مختلف باعث میشود، چرخه تشخیص و درمان متوقف نشود و نیازهای فوری کشور پاسخ داده شود. ضمن این که بحران کرونا نشان داد تولید این محصولات چقدر میتواند در مدیریت چنین بحرانی
نقش مهی بازی کند.
دانشبنیانها و تولید کیت تشخیصی
شرکتهای دانش بنیان ایرانی بعد از گذشت ۶ ماه از همهگیری بیماری کرونا موفق شدند ظرفیت تولید کیتهای تشخیصی RT-PCR و RNA ویروس را به ۶ میلیون و ۶۱۰ هزار واحد در ماه برسانند و اگر از دانش استفاده نشده و این تولیدات در آن دوران انجام نمیشد،
قطعا بحران دچار پیچیدگی میشد.تا به حال در کشور، شرکتهای دانشبنیان زیادی توانستهاند انواع کیتهای تشخیص بیماری را تولید کنند، بهویژه در زمینه بیماریهایی مانند کرونا، آنفلوآنزا، هپاتیت و عفونتهای باکتریایی. این کیتها کمک میکنند
تشخیص سریعتر و دقیقتر صورت گیرد و در نتیجه درمان به موقع انجام شود. بهعنوان مثال کیتهای تیروئیدی (TSH, T3, T4)، کیتهای AFP، CEA و IgE برای تشخیص تیروئید، سرطان و آلرژیها، کیت نانویی تشخیص سریع بیماریهای عفونی در ۲۰ دقیقه و کیتهای
جداسازی سلول های سرطانی در خون از جمله نتایج فعالیت دانشبنیانهای این حوزه است.
فناوری هستهای؛ چراغقوهای برای تشخیص دقیق بیماریها
در کشور علاوه بر دانشبنیانها، متخصصان از طریق فناوری هستهای نیز کیتهای متنوعی ساختهاند. کیتهای تشخیصی هستهای متنوعی برای تشخیص و بررسی بیماریها استفاده میشوند. این کیتها شامل رادیوداروها و مواد نشاندار شده با ایزوتوپهای رادیواکتیو
هستند که برای اسکن و تصویربرداری هستهای به کار میروند.کیت رادیودارویی در واقع مجموعهای از مواد آماده است که با افزودن یک ماده پرتوزا (رادیوایزوتوپ) به آن، به رادیودارویی تبدیل میشود که میتواند برای تشخیص یا درمان بیماریها استفاده
شود. این کیتها معمولاً در قالب یک ویال (ظرف کوچک شیشهای یا پلاستیکی) عرضه میشوند که حاوی ترکیبات شیمیایی غیرفعال (و غیرپرتوزا) هستند.وقتی پزشک یا متخصص پزشکی هستهای بخواهد از این کیت استفاده کند، رادیوایزوتوپ مناسب را به آن اضافه
میکند. نکته جالب اینجاست که بسیاری از این کیتها چندمنظوره هستند، یعنی بسته به نوع ایزوتوپی که به آنها اضافه میشود، میتوانند برای اهداف مختلف مثل تشخیص یا درمان، یا حتی هر دو همزمان (ترانوستیک) استفاده شوند.کیتهای تشخیص سرطان، بیماریهای
قلبی، کلیوی، عصبی و عفونت از کیتهای هستهای رایج در ایران برای تشخیص بیماریها هستند.بهعنوان مثال در ایران یک کیت رادیودارو تولید شده که به پزشکان کمک میکند تا بیماران مبتلا به سرطان پوست یا سینه را بهتر تشخیص دهند. این کیت با ارائه
تصاویر واضح و دقیق از شبکه لنفاوی بدن، اطلاعات مهمی درباره مسیر گسترش سرطان در اختیار پزشک قرار میدهد تا درمان دقیقتر و مؤثرتری برنامهریزی شود. بهعبارت سادهتر، این فناوری مثل یک چراغ قوه است که مسیرهای پنهان بیماری را روشن میکند و باعث میشود پزشک بتواند
با دید بازتری تصمیم بگیرد.
انقلاب در غربالگری زودهنگام بیماریهای نوزادان
همچنین کیتهای غربالگری نوزادان با کمک دانشمندان صنعت هستهای از فرآوری آب سنگین تولید شده است و قابلیت تشخیص زودهنگام بیش از ۵۰ نوع بیماری را در نوزادان دارد.در کیت غربالگری نوزادان، از آب سنگین برای ردیابی مسیرهای
متابولیکی در بدن استفاده میشود.رئیس سازمان انرژی اتمی محمد اسلامی در اینباره میگوید: «این کیتها یکی از محصولات تحریمی محسوب میشود که با کمک دانشمندان صنعت هستهای از فرآوری آب سنگین تولید شده است.»از طرح تولید
کیت غربالگری بیماریهای متابولیک نوزادان در اراک در ۲۰ ارديبهشت ۱۴۰۱ افتتاح و رونمایی شد. کیتهای غربالگری بیماریهای متابولیک نوزادان برای نخستین بار در خاورمیانه با فرآوری آب سنگین و جلوگیری از خامفروشی این ماده حساس با تلاش دانشمندان صنعت هستهای بیش از
120 ایزوتوپ تشخیصی در مرحله تحقیق و توسعه بومی شده است.
با این فناوری با یک قطره خون میتوان بیماریهای متابولیک کمیاب را به سرعت تشخیص داد و آزمایش به این شکل انجام میشود که نمونه خون از پاشنه پای نوزاد ۳ تا ۷ روزه گرفته شده و بر روی کاغذ فیلتر مخصوص خشک میشود. نمونههای خون خشکشده با استفاده
از دستگاههای «طیفسنجی جرمی دوگانه» آنالیز میشوند.