به گزارش تحلیل ایران در دنیای پیچیده فناوری‌های نظامی، شاید هیچ‌چیز به اندازه توان تهاجمی یک کشور، قدرت نظامی آن کشور را به نمایش نمی‌گذارد.
برنامه موشکی ایران، که همواره در کانون توجهات جهانی قرار داشته، در سال‌های اخیر با جهشی بزرگ، خود را به عنوان یک بازیگر تعیین‌کننده در جهان مطرح کرده است.
این قدرت تهاجمی بومی، در عملیات های مختلفی نقش آفرینی کرد و در خط مقدم جنگ با صهیونیست های کودک کش بوده است و ضربات سختی به آن ها وارد کرد.
در کنار این، بارش موشک های ایرانی بر سر اراضی قدس اشغالی از قاب های ماندگار تاریخ محسوب می شود که جایگاه ایران را به عنوان یک قدرت مقتدر نظامی ثابت کرد.
اما راز این جهش چیست؟ چگونه ایران توانست موشک‌هایی بسازد که نه تنها به اسرائیل می‌رسند، بلکه از نظر سرعت واکنش و غافلگیری، کابوسی برای پیشرفته‌ترین سیستم‌های دفاعی جهان شده‌اند؟
پاسخ این سؤال، در یک کلمه خلاصه نمی‌شود، اما نزدیک‌ترین پاسخ، یک عبارت ساده است: تکنولوژی سوخت جامد. در ادامه، به زبانی، به کالبدشکافی این تکنولوژی پیشرفته می‌پردازیم :
بخش اول، موتورهای مایع؛ قدرتمند اما کند و آسیب‌پذیر
برای درک اهمیت این دستاورد ایران، باید به نقطه شروع بازگردیم. اولین نسل موشک‌های دوربرد ایران، مانند خانواده معروف شهاب، بر پایه تکنولوژی سوخت مایع ساخته شده بودند.
این فناوری، با وجود قدرت بالا، یک ضعف اساسی داشت و آن هم فرایند طولانی آماده سازی و عملیات کردن موشک به واسطه پیچیدگی و زمانبر بودن سوختگیری بود.
نگاه فنی به سوخت مایع
در یک موتور سوخت مایع، دو مایع بسیار خطرناک و مجزا از هم وجود دارد: یکی سوخت (مانند نوعی نفت سفید مخصوص) و دیگری اکسیدکننده (ماده‌ای که اکسیژن لازم برای احتراق را فراهم می‌کند).
این دو مایع در مخازن جداگانه‌ای درون موشک قرار دارند.
در لحظه شلیک، پمپ‌های بسیار قدرتمندی که به آن‌ها توربوپمپ می‌گویند، این دو مایع را با فشار وحشتناک به داخل محفظه احتراق تزریق می‌کنند.
ترکیب این دو، انفجاری عظیم و مداوم ایجاد می‌کند که گازهای داغ خروجی از آن، موشک را با نیرویی باورنکردنی به آسمان پرتاب می‌کند.
به زبان ساده، ماشین مسابقه پردردسر!
موشک سوخت مایع را مانند یک ماشین مسابقه فرمول یک در نظر بگیرید.
قدرتمند و قابل کنترل: این ماشین‌ها سرعت و قدرت فوق‌العاده‌ای دارند و هدایت کننده می‌تواند با پدال گاز، قدرت موتور را کم و زیاد کند. موشک‌های سوخت مایع نیز به همین شکل، قدرت و دقت بالایی داشتند.
ضعف بزرگ: اما شما نمی‌توانید این ماشین مسابقه یک را همیشه آماده مسابقه نگه دارید. قبل از هر بار روشن کردن، یک تیم کامل باید ساعت‌ها وقت بگذارند تا مخازن مختلف آن را با مایعات خطرناک و حساس پر کنند.
موشک‌های سوخت مایع مانند شهاب نیز دقیقاً همین مشکل را داشتند. فرآیند تزریق سوخت مایع به آن‌ها، یک عملیات پیچیده، خطرناک و بسیار زمانبر بود که گاهی تا یک روز طول می‌کشید. در تمام این مدت، موشک غول‌پیکر روی سکوی پرتاب، یک هدف ثابت و بی‌دفاع بود.
دشمن ساعت‌ها فرصت داشت تا آن را شناسایی و قبل از شلیک، نابود کند. این مسله از موارد ضربه پذیری ایران در منازعات محسوب میشود که با ورود به خدمت موشک های سوخت جامد تا حد زیادی رفع شد.
بخش دوم، فناوری سوخت جامد؛ سریع، پنهانکار و همیشه آماده
متخصصان ایرانی با درک این ضعف مرگبار، تمام توان خود را بر روی یک تکنولوژی جایگزین متمرکز کردند:
پیشرانه‌های سوخت جامد. این فناوری، قلب تپنده موشک‌های نسل جدید ایران مانند سجیل، خیبرشکن و خانواده فاتح است و دلیل اصلی جهش توان نظامی ایران محسوب میشود.
در تصویر بالا مراحل مونتاژ و آماده سازی موشک سجیل سوخت جامد را مشاهده می‌کنید:
نگاه فنی به سوخت جامد
در این تکنولوژی، دیگر خبری از مایعات جداگانه، پمپ‌های پیچیده و فرآیند تزریق نیست. سوخت و اکسیدکننده از همان ابتدا در کارخانه با یکدیگر مخلوط شده و به شکل یک توده جامد و یکپارچه درمی‌آیند که شبیه به یک خمیر بسیار فشرده یا پاستیل سفت است.
این توده جامد که به آن گرین می‌گویند، مستقیماً درون بدنه موتور موشک ریخته‌گری میشود.
این ترکیب معمولاً شامل پودر آلومینیوم (به عنوان سوخت اصلی)، پرکلرات آمونیوم (به عنوان تأمین‌کننده اکسیژن) و یک ماده چسبنده پلیمری (شبیه به پلاستیک) است که این دو را کنار هم نگه می‌دارد. برای شلیک، کافی است یک جرقه به انتهای این توده جامد زده شود تا با تمام
قدرت و به صورت یکنواخت تا انتها بسوزد.
به زبان ساده، مانند ماشین های همیشه آماده آتش نشانی!
موشک سوخت جامد، دقیقاً مانند یک خودروی آتش‌نشانی در پایگاه امدادی عمل می‌کنند.
همیشه آماده: مطمئناً گزارشات عملیات آتش نشان ها را دیده اید. پس از به صدا در آمدن زنگ عملیات آتش نشان ها دوان دوان سمت خودروها میروند و در مدت زمان کوتاه خودروهای آماده عملیات، به ماموریت اعزام میشوند.
موشک‌های سوخت جامد نیز همین‌طور هستند. آن‌ها از کارخانه آماده شلیک خارج میشوند و می‌توانند سال‌ها در سیلو یا انبار منتظر دستور بمانند. سوختگیری یا بررسی سوخت آن ها هم از نظر زمانی بسیار کوتاه است.
سرعت عمل برق‌آسا: دیگر خبری از ساعت‌ها آماده‌سازی نیست. از لحظه صدور فرمان تا فشردن دکمه شلیک، تنها چند دقیقه زمان لازم است.
این سرعت عمل، پنجره طلایی دشمن برای حمله پیش‌دستانه را کاملاً می‌بندد.
این مسله در جنگ12 روزه مشهود بود که با وجود پیش دستی اسراییل در حملات و بمباران ممتد پایگاه های موشکی اخلال کیفی و کمی در پرتاب و عملیات موشک ها نداشتیم و از میانه جنگ به بعد هم موشک های سوخت جامد پرچمداری حملات را بر عهده گرفتند.
قابلیت پنهان‌کاری (استتار): این موشک‌ها را می‌توان روی کامیون‌های غول‌پیکر سوار کرد. این کامیون‌ها می‌توانند در دل کوه‌ها، تونل‌ها یا حتی جاده‌های معمولی کشور دائماً در حال حرکت باشند.
پیدا کردن آن‌ها برای ماهواره‌های جاسوسی تقریباً غیرممکن است. آن‌ها از یک نقطه ناشناس بیرون می‌آیند، شلیک می‌کنند و قبل از اینکه دشمن موقعیتشان را پیدا کند، ناپدید میشوند.
نتیجه‌گیری،تغییر معادله جنگ برای همیشه
این جهش از فناوری مایع به جامد، فقط یک ارتقاء فنی نیست؛ بلکه یک انقلاب استراتژیک است که تمام معادلات نظامی منطقه را تحت تأثیر قرار داده است.
معنای این تغییر برای اسرائیل و رقبای منطقه‌ای ایران این است:
حمله پیش‌دستانه تقریباً بی‌اثر شده است: دیگر نمی‌توان با هدف قرار دادن چند سکوی پرتاب ثابت، توان موشکی ایران را فلج کرد.
چون صدها پرتابگر متحرک در نقاط نامعلوم وجود دارند.
پاسخ قطعی و سریع: ایران اکنون این توانایی را دارد که به هرگونه حمله‌ای، نه در عرض چند روز، بلکه در عرض چند دقیقه و از مکان‌های غیرمنتظره پاسخ دهد. این توانایی، سنگ بنای قدرت بازدارندگی است؛
یعنی دشمن به این نتیجه می‌رسد که هزینه حمله به ایران، به دلیل پاسخ قطعی و ویرانگر آن، بسیار بیشتر از دستاوردهای احتمالی‌اش خواهد بود.
در نهایت، داستان پیشرفت سوخت موشکی ایران، داستان یک جهش فناورانه نظامی در راستای امنیت ملی است.
این تکنولوژی پیشرفته، به ایران این امکان را داده تا با تکیه بر غافلگیری و سرعت، ضعف‌های دیگر خود را پوشش دهد و یک سپر دفاعی قدرتمند در برابر هرگونه تهدید ایجاد کند و بازوی بلند کشور در منازعات باشد. بازویی که به عنوان تیغ برنده ایران در برابر م
ستکبران، تضمین کننده امنیت مردم ایران است.