به گزارش تحلیل ایران : ۲۵ شهریورماه امانی عضو شورای شهر تهران در تذکری به شهرداری تهران اعلام کرده بود که ۳۰ تابلوی ارزشمند از موزه امام علی (ع) که متعلق به شهرداری تهران است چند ماه قبل از محل این موزه خارج و به بهانه برگزاری یک نمایشگاه به جای دیگری برده
شده و هنوز به این موزه بازنگشته و معلوم نیست کجا هستند؟ همین چند جمله باعث شد تا رسانه‌ها و اهالی هنر به این اتفاق واکنش نشان دهند و سوال‌هایی را مطرح کنند. با پیگیری‌ها از سایت ورد آرت دبی مشخص شد، ۱۴ اثر از این تعداد به نمایشگاهی در شهر دبی برده شده است
و ۲ اثر آن فروخته شده است. دو اثر فروخته‌شده از «هانیبال الخاص» هنرمند و نقاش است.
از زمان رسانه‌ای شدن موضوع خروج تابلوهای موزه امام علی تا به امروز بحث‌های مختلفی در رابطه با این موضوع به وجود آمده است؛ از قیمت‌های ۳۰ میلیاردی که برای فروش این آثار به گوش می‌رسید تا ابهام در نحوه قیمت‌گذاری‌هایی که توسط کارشناسان انجام شده و رسانه‌ها
آن را منتشر کردند. برای بررسی همه جانبه این اتفاق به سراغ افراد مختلف از جمله سعید صدرائیان، عضو هیئت مدیره سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، محمد خراسانی‌زاده مدیرکل هنرهای تجسمی، شهاب‌الدین شکیبا کارشناس حوزه هنری و محمد سعیدی کارشناس و مدیر نگارخانه لاله
و علیرضا بهرامی روزنامه‌نگار رفتیم تا از تناقض‌های این اتفاق جویا شویم.
آثار ۳۰ میلیاردی یا ۳ میلیاردی؟
«واقعا شهرداری تهران نیازمند ۳ میلیارد تومان درآمد بوده است؟» این را علیرضا بهرامی روزنامه‌نگار و منتقد آثار خارج شده از موزه امام علی(ع) می‌گوید و در ادامه توضیح می‌دهد: با توجه به سهمی که به شرکت فروشنده آثار تعلق می‌گرفته، هزینه‌های این خروج و عرضه،
و هزینه قابل توجه اجاره غرفه در نمایشگاه ورد آرت دوبی، این هزینه چقدر مشکل و مرمت موزه‌های شهرداری را حل می‌کند؟
علیرضا بهرامی درباره این موضوع گفت: مدیران شهرداری قیمت تابلوها را ۳ میلیارد تومان برآورد کرده‌اند و معتقدند ادعای ۳۰ میلیاردی بودن تابلوها مغرضانه و بزرگنمایی است. این ادعا را داردند که این آثار کارهای ورکشاپی و بازاری بودند و قیمتشان سقوط کرده است، به
همین دلیل قیمت‌گذاری‌ها زیر ۳ میلیارد تومان بوده است. واقعا تکلیف این اختلاف قیمتی که وجود دارد چیست؟
بهرامی ادامه داد: شورای شهر تهران باید طرحی درباره گنیجینه‌های هنری که در اختیار شهرداری است، تصویب کند تا تکلیف آثاری همچون گنجینه مجسمه‌های پرویز تناولی که در حال حاضر وضعیتشان مشخص نیست، معلوم شود.
وی افزود: پیشینه فروش بسیاری از تابلوهای خارج شده در سایت ورد آرت دوبی وجود ندارد، پس این پرسش به وجود می‌آید که آثار در کجا و با چه قیمتی فروش رفته است و دستاورد سازمانی حاصل از این عملیات چه بوده است؟ مهرداد باقری رئیس سازمان شهرداری تهران در این خصوص
پاسخ می‌دهد: موزه امام علی(ع) شامل آثار موزه‌ای نیست؛ این موزه شامل آثار هنری است که به دلیل محدود بودن انبار در آن‌جا نگهداری می‌شود. دو اثر فروش رفته و در قبال آن آثار جدید خریداری شده است.
بهرامی تصریح کرد: هیچکدام از این مسائل را هم در نظر نگیریم، باز این پرسش اساسی وجود دارد که چگونه آثار هانیبال الخاص که الان ارزش کلکسیونی هم دارد،۴۰ میلیون تومان، آن‌هم برای عرضه در دوبی قیمت‌گذاری شده است، یا چگونه است که اثری از صادق تبریزی که آثارش در
حراج تهران یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان چکش می‌خورد، تنها با ارزش‌گذاری ۴۰۰ میلیون تومان از موزه خارج و فروخته شده باشد؟
باقری درباره این سوال پاسخ می‌دهد: این آثار هنرمندان بزرگی بود که می‌گویند باید قیمت بالاتری کارشناسی می‌شد؛ اما مگر من و شما قیمت را مشخص می‌کنیم که هر قیمتی که دوست داریم روی آثار بگذاریم. کارشناسان و قانون این آثار را قیمت‌گذاری کردند.
منافع شخصی در میان است
«منافع شخصی در بزرگنمایی ماجرای ۲۹ تابلوی موزه امام علی وجود دارد.» این را سعید صدرائیان عضو هیئت مدیره سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران درباره شایعات مطرح شده در رابطه با مفقود یا فروخته شدن ۲۹ تابلو و یک اثر حجمی این موزه می‌گوید.
صدرائیان درباره ارزش هنری این آثار گفت: برخی از این آثار مربوط به هنرمندانی است که در طول بیست و پنج سال گذشته در ورک‌شاپ های این سازمان شرکت می‌کرده‌اند و اساسا اکنون ارزش هنری آنها تغییر کرده است. به گفته وی برخی دیگر از این آثار برای همایش‌ها، دعوت‌نامه‌ها
و... از هنرمندان خریداری می‌شده که به عنوان جلد دعوتنامه، پوستر و کارت دعوت استفاده شده است. برخی از این آثار به جهت بازاری شدن طراح ارزش خود را از دست داده‌اند.
عضو هیئت مدیره سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران درباره شایعاتی که درمورد قیمت این آثار وجود دارد، اظهار کرد: این آثار جمعا ارزش شان به ۳ میلیارد تومان هم نمی رسد، چه برسد به ۳۰ میلیارد تومانی که نقل شده است. دست‌اندرکارانی که اهل فن هستند، می‌دانند که گنجینه
آثار در موزه امام علی (ع)، تقریبا بهترین گنجینه ما است و حتی می توان آن را با گالری‌های شخصی مقایسه کرد.
وی با اشاره به ارزش‌گذاری بازاری تعدادی از آثار موزه امام علی (ع) ادامه داد: در جریان این بررسی ها نزدیک به ۲۰۰ اثر شناسایی شدند که به دلایل مختلف، اصطلاحا ارزش بازاری دارند، در مرحله دوم بررسی ها هم آثاری که این ایده برای آنها مطرح بود اما دارای ارزش معنوی
بودند را کنار گذاشتیم.
وی درباره علت خروج این آثار از موزه امام علی (ع)، افزود: بنا شد این آثار از موزه امام علی به یکی از موسسات سازمان با مشارکت یکی از موسسات حوزه هنری که آن شرکت مسئولیت فروش این آثار را بر عهده دارد منتقل شود و با سود منطقی پس از قیمت کارشناسی، تمام پول تبدیل
به اثر شده یا تبدیل به اثری شود که خلاءها را پوشش دهد و یا در نهایت صرف رسیدگی به گنجینه امام علی(ع) شود. شرکت مزبور بیان می‌کند برای اینکه فرآیند درستی را تعریف کنم، نیاز است یک سال این آثار در اختیار من باشد و نمایشگاه‌های مداوم برگزار کنم و آثار را در آن
به نمایش بگذارم تا بتوانم به فروش برسانم.
شکیبا: ما فقط آثار را کارشناسی کردیم
شهاب‌الدین شکیبا کارشناس حوزه هنری در این قیمت‌گذاری گفت: من به عنوان کارشناس حضور داشتم و از کارشناسی که انجام دادم هم دفاع می‌کنم. کاری که بلد بودم را انجام دادم و بقیه ماجرا به من ارتباطی ندارد. در جلسه‌ای از بنده دعوت شد که آثاری را قیمت‌گذاری کنم که
قیمت خود را اعلام کردم.
وی با رد شایعه قیمت‌های گفته شده در رسانه‌ها خاطرنشان کرد: لیست قیمت‌ها وجود دارد و همه آن چه با قیمت‌های ۳۰ میلیارد و بیشتر گفته شده، غلط است. آقای امانی باید پاسخ‌گو باشد؛ همیشه در دعواهای سیاسی هنر هنرمندان است که آسیب می‌بیند. در ایران تا به حال تابلوی
۳۰ میلیاردی معامله نشده است؛ گران‌ترین اثر مربوط به سهراب سپهری است که در حراج تهران 23 میلیارد به فروش رفت.
شکیبا در پاسخ به این سوال که نقش حوزه هنری در این جریان چیست، گفت: من بی‌اطلاع هستم؛ در آن زمان در حوزه هنری نبودم و در زیباسازی شهرداری مشغول به فعالیت بودم. 3 نفر کارشناس شهرداری ، 1 نفر کارشناس دادگستری و 2 نفر کارشناس حوزه در این قیمت‌گذاری حضور داشتند.
این کار، اتفاقی طبیعی در دنیا است. در مخزن موزه امام علی(ع) تمام آثار موزه‌ای نیست. تعدادی آثار ورکشاپی بود که در گنجینه موزه آورده شده است. به طور مثال آثار احمد وکیلی و رضا هدایت کارهای ورکشاپی بودند که در موزه وجود داشت. از ۳۰ اثری که در حال حاضر بحث
آن است دو اثر ۵۰ در ۵۰ به فروش رفته است.
در ادامه برای اطلاعات بیشتر در این رابطه با محمد خراسانی‌زاده مدیرکل هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به گفت‌وگو پرداختیم.
سازوکار شهرداری در جابه‌جایی آثار متفاوت است
خراسانی‌زاده با بیان اینکه ماجرای موزه امام علی(ع) از آثار ملی در موزه هنرهای معاصر تهران متفاوت است، گفت: قواعد و ضوابط آن مجموعه به عنوان یک نهاد عمومی و غیردولتی با ما متفاوت است. موزه امام علی (ع) زیر مجموعه ما نیست و لزومی ندارد ما در این زمینه ورود
داشته باشیم. اما به دلیل اینکه در حوزه هنرهای تجسمی است من از این موضوع جویا شدم و مستنداتی را در اختیار بنده گذاشتند.
مدیرکل هنرهای تجسمی اظهار کرد: زمانی که بنده اسناد را بررسی کردم متوجه شدم تمام اسناد با ضوابط شهرداری هم‌خوانی دارد. شورای ساماندهی آثار هنری در سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران شکل گرفته که ترکیبی از هنرمندان و برخی از مدیران هستند که رویکرد کلان آنها
نگاه مثبت به فضای تجسمی است؛ به این معنا که مجموعه آثاری که در این سازمان است بتوانند متناسب سازی و تبدیل به احسن کنند.
وی ادامه داد: به این دلیل که آثار در موزه هنرهای معاصر اموال ملی و دولتی محسوب می‌شود، ما امکان جابجایی و یا تغییر آن را نداریم اما این سازمان می‌تواند در زیر مجموعه‌های خود این اتفاق را داشته باشد. سازوکار آثاری که متعلق به شهرداری است با ما متفاوت است.
مجموعه آثار موزه هنرهای معاصر در سامانه‌ای ثبت می‌شود و امکانات فروش و امانت‌دهی برای ما وجود ندارد اما موضوع شهرداری متفاوت است که در این رابطه ضوابط داخلی خود را طی کردند.
خراسانی‌زاده با اشاره به ثبت قرارداد برای این 29 تابلو، توضیح می‌دهد: این جابه‌جایی، قراردادی دارد که هنوز به اتمام نرسیده است. یکسال فرصت داشته که از بازده زمانی مشخص شده نیمی از تایم آن گذشته است و فکر می‌کنم این تفاهم‌نامه تا پایان سال ادامه خواهد داشت.
در ادعایی که مطرح شده، بیان شده بود این آثار رفته و هنوز برنگشته در حالی که زمان آن هنوز تمام نشده است؛ البته این موضوع را باید در نظر گرفت که شاید این آثار تبدیل به احسن شوند.
مدیر کل هنرهای تجسمی وزارت ارشاد در پایان گفت: اصل موضوع، موضوعی مبارک است؛ مجموعه‌ای که اجازه قانونی دارد بتواند برای آثار خود تصمیم‌گیری کند و آنها را متناسب با مضمون و ساختار خود وارد چرخه بازار کند اتفاق خوبی است که صورت گرفته است. آنچه مطرح شده بیش
از اینکه موضوع هنری باشد و بخواهد به چرخه هنر آسیب برساند، چالش سیاسی است که رسانه‌ها به آن پرداخته‌اند.
آثار خارج شده، آثار تاپ نبودند
محمد سعیدی کارشناس و مدیر نگارخانه لاله که در قیمت‌گذاری آثار حضور داشته، در این رابطه می‌گوید: این آثار مربوط به ورکشاپی هستند که در سال ۸۶ برگزار شده است و موزه‌ای نبودند. تعدادی از این آثار حتی امضا صاحب اثر هم زیر آن وجود ندارد و از طرفی تعدادی از آنها
تابلوهای نیمه تمام هستند که با مرور زمان ارزش افزوده‌ای به آن اضافه نمی‌شود.
وی ادامه داد: ما برای تطبیق قیمت رفته بودیم که روی هم رفته ارزش این آثار به ۳ میلیارد هم نمی‌رسید. بحث قیمت‌گذاری تنها برای فروش مطرح نیست، بلکه برای بیمه آثار هم قیمت‌گذاری صورت می‌گیرد. این آثار کارهای درجه ۴ و ۵ موزه است و کارهای تاپ نبودند. به نظر می‌رسد
این خبر برای خراب‌کردن مدیران شهرداری نشر پیدا کرده است.
این صحبت‌ها در حالی است که علیرضا نادعلی در آخرین جلسه شورای شهر تهران اعلام کرده است: «تابلوها برگشته است. انتخاب مدیران در شهرداری به‌گونه‌ای بوده که خود مدیران احساس مسئولیت می‌کنند اما در عین اعتماد دوسویه، نظارت‌ها این مسئولیت را قوی‌تر می‌کند.»
بر اساس این گزارش، مطابق پیگیری‌های خبرنگار فارس قرارداد این آثار یک ساله است و هنوز ۶ ماه تا پایان این تفاهم‌نامه زمان باقی‌مانده است.